Zmarł Leszek Szaruga (prawdziwe nazwisko: Aleksander Wirpsza), poeta, pisarz, tłumacz poezji niemieckiej, rosyjskiej i ukraińskiej; wykładowca uniwersytecki, redaktor, krytyk literacki i eseista. Miał 78 lat. O jego śmierci poinformowała Radiowa “Dwójka”.
“Gdy tak siedzimy nad bimbrem / Ojczyzna nam umiera / Gniją w celach koledzy / Wolno się kręci powielacz / Drukujemy ulotki / O tym że jeszcze żyjemy / Grozi nam za to wyrok / Dziesięciu lat więzienia / Gdzieś niedaleko / Patrol jednego z nas zatrzymał / Pijemy jego zdrowie / W więzieniu to mu się przyda” – śpiewał słowami Leszka Szarugi Przemysław Gintrowski w 1982 roku.
Aleksander Wirpsza urodził się 28 lutego 1946 w Krakowie jako syn poety Witolda Wirpszy oraz Marii Kureckiej, tłumaczki i pisarki. Pseudonim, którego konsekwentnie używał od 1968 roku, zaczerpnął z “Robaków” Marka Nowakowskiego. Innych – “Jan Krajnik” i “Krzysztof Powoski” – używał w czasie współpracy z sekcją polską Radia Wolna Europa (1987-90) gdy mieszkał w Berlinie Zachodnim.
CZYTAJ: Wspomnienie o Felicjanie Andrzejczaku [ZDJĘCIA]
Ukończył polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim. Był redaktorem pism wydawanych w drugim obiegu, m.in. w “Wezwaniach” i “Pulsie”. Współpracował z sekcjami polskimi BBC oraz Deutsche Welle oraz czasopismami emigracyjnymi. Publikował w paryskiej “Kulturze”. Pracował w “Nowej Polszy” i “Przeglądzie Politycznym”.
Opublikował powieści, m.in. “Zdjęcie” (2008), “Podróż mego życia” (2010) i “Dane elementarne” (2014). Wydał tomy poetyckie “Wiersze” (1980), “Nie ma poezji” (1981), “Czas morowy” (1982), “Przez zaciśnięte zęby” (1986), “Mgły” (1987), “Po wszystkim” (1991), “Klucz od przepaści” (1994), “Skupienie” (1996), “Każdy jest kimś” (2000), “Panu Tadeuszowi” (2001), “Mówienia” (2004), “Życiowy wybór” (2006), “Blag” (2008).
Janusz Drzewucki, i wielu innych krytyków, sytuował poetę w formacji Nowej Fali – na podstawie daty publikacji pierwszych utworów oraz – przede wszystkim! -postawy nieufności wobec oficjalnego języka i nowomowy.
Szaruga był cenionym tłumaczem z języka niemieckiego: przekładał utwory Rose Ausländer, Barbary Köhler i Hermana Hesse. Tłumaczył także wiersze Herty Müller z tomów “Die blassen Herrenmit den Mokkatassen” oraz “Vater telefoniert mit den Fliegen” zebranych w książce “Kolaże”(2013).
W 2000 roku otrzymał habilitację na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu na podstawie rozprawy “Państwo – historia – literatura”. Od roku 2003 był wykładowcą historii literatury na Uniwersytecie Szczecińskim oraz w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Częstochowie, później – Uniwersytetu Warszawskiego.
W roku 1986 otrzymał Nagrodę Kościelskich, a w 1999 – nagrodę literacką “Kultury”. 2 czerwca 2009 roku wiceminister kultury Tomasz Merta odznaczył go Srebrnym Medalem “Zasłużony Kulturze – Gloria Artis”.
PAP / RL / opr. WM
Fot. Tomasz Molina, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons
