O więźniach, którzy walczyli w powstaniu. Wyjątkowa wystawa w Muzeum na Majdanku [ZDJĘCIA]

Mija 80. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego. 1 sierpnia 1944 roku do walki z Niemcami przystąpiło około 40 tysięcy powstańców. O upragnioną wolność walczyli przez 63 dni. Wśród nich byli także więźniowie obozu koncentracyjnego na Majdanku.

– W związku z tym przygotowaliśmy dla zwiedzających taką małą wystawę, w której są dokumenty harcerskiej grupy szturmowej Lis Dwa z Batalionu Chrobry – mówi Krzysztof Tarkowski z Muzeum na Majdanku. – Oryginalny raport tej grupy za sierpień 1944 roku to okres walk na Śródmieściu Północnym w rejonie cmentarzy wolskich o magazyny na Stawkach, a także o “Gęsiówkę”. Ten raport uzyskaliśmy w 1972 roku. A oprócz tego przygotowaliśmy także dokumenty dotyczące obozu koncentracyjnego w Warszawie, tzw. Gęsiówki, która od maja 1944 roku była filią obozu koncentracyjnego na Majdanku i kilka tych dokumentów pokazujemy tutaj w gablocie. Razem z historią tego obozu koncentracyjnego pokażemy kilka ciekawych zdjęć, jak to wyglądało przed wybuchem powstania, w trakcie i po wybuchu powstania.

ZOBACZ ZDJĘCIA:

CZYTAJ: W Chełmie wspominają Powstanie Warszawskie

Muzeum zaprezentowało postaci więźniów obozu koncentracyjnego na Majdanku walczących w powstaniu. W Centrum Obsługi Zwiedzających można zobaczyć dokumenty oraz szkice taktyczne walk w Warszawie, które na co dzień nie są dostępne.

– Najbardziej znana sylwetka to chyba Mikołaj Stebliński – dodaje Krzysztof Tarkowski. – Nieprawdopodobna historia, bo jako mechanik samochodowy dostał polecenie naprawy samochodu. Naprawiając go, znalazł mundur SS-manna pod tylnym siedzeniem, więc pomyślał, że jest to świetna okazja. I tak po prostu ad hoc, ponieważ znał tego SS-manna, który stał na bramie, powiedział mu, że jedzie na jazdę próbną. Po drodze spotkał dwóch kolegów, którzy szli warsztatami, wziął ich do samochodu, wjechał pod barak i przebrał się w mundur SS-manna. To ucieczka z 15 maja 1944 – bo on uciekł, pojechał aż drogą za Fajsławice, skręcił do lasu, tam porzucili samochód, przedostali się do oddziału partyzanckiego. A on zdążył jeszcze wrócić do Warszawy i wziął udział w Powstaniu Warszawskim.

CZYTAJ: Był obrońcą warszawskiej Starówki! Pochodził z Lubelszczyzny

W Powstaniu Warszawskim walczyło kilkunastu więźniów obozu koncentracyjnego na Majdanku. W większości były to osoby aresztowane w styczniu 1944 roku podczas ulicznych łapanek w Warszawie. Po kilku tygodniach bądź miesiącach na Majdanku były zwalniane, gdy śledztwo wykazywało, że nie były zaangażowane w ruch oporu.

– Te osoby wracały do Warszawy i brały udział w Powstaniu Warszawskim – mówi Marta Grudzińska z Państwowego Muzeum na Majdanku. – Pobyt na Majdanku był dla nich strasznym przeżyciem, cierpieli głód, szykany, kary, obcowali na co dzień ze śmiercią. Mimo to zdecydowali się walczyć w powstaniu o wolność Polski. Bardzo ważną postacią jeśli chodzi o Majdanek, był Maria Albin Boniecki. Był więźniem politycznym osadzonym tutaj w 1943 roku. Był architektem, rzeźbiarzem, on tutaj zaprojektował rzeźby, np. rzeźbę żółwia, która znaczyła “pracuj powoli”, ale także rzeźbę mauzoleum. Pierwsze mauzoleum, które funkcjonuje tutaj, kiedy funkcjonuje Majdanek.