Poprzewracane i połamane nagrobki oraz porozrzucane butelki, a wszystko to na nekropolii, która zaledwie cztery lata temu została odnowiona. Wandale, których – póki co – nie ustalono, zniszczyli prawosławny cmentarz w Dobromierzycach koło Werbkowic.
CZYTAJ: Na zapomnianym cmentarzu greckokatolickim w Oserdowie
O skali zniszczeń i renowacji sprzed kilku lat opowiedział nam na miejscu historyk i regionalista dr Mariusza Sawa.
– Tak samo tutaj, żeby ten nagrobek postawić, trzeba by było go niestety rozdzielić. My go tak ładnie skleiliśmy, on się w ogóle nie rozpadł. No i on jest tak sklejony, bardzo dobrze przez nas, równiutko. Ja pamiętam jak kleiliśmy go, jak go orientowaliśmy, zgodnie nawet z kompasem na wschód. I teraz żeby go postawić, no niestety trzeba by było go albo z powrotem rozkleić, albo bardzo, bardzo delikatnie podnosić, tak żeby on nam się nie rozpadł, albo żeby nie nastąpiło jakieś przeciążenie w kamieniu, bo wtedy jak będziemy go podnosić istnieje ryzyko, że któryś kamień nam po prostu pęknie.
CZYTAJ: Ocalić od zapomnienia. Cmentarz Forteczny Twierdzy Dęblin
– Hrubieszowscy policjanci otrzymali zgłoszenie, że 21 czerwca bieżącego roku doszło do dewastacji tego cmentarza w Dobromierzycach – relacjonuje asp. sztab, Edyta Krystkowiak, z Komendy Powiatowej Policji w Hrubieszowie. – Jest to cmentarz prawosławny. Obecnie policjanci wszczęli w tej sprawie dochodzenie. Toczy się w kierunku zniszczenia mienia oraz znieważenia miejsca pochówku. Obecnie poszukujemy osób, które ewentualnie mogłyby mieć jakąś wiedzę na temat tego zdarzenia, jak również po prostu wyjaśniamy wszelkie okoliczności. Z tego co ustaliliśmy 15 nagrobków zostało przewróconych.
– Tak jak każda dewastacja i każdy akt wandalizmu wygląda to źle. Tym bardziej dla mnie, jako osoby, która brała udział w pracach renowacyjnych, dotyczących tego cmentarza – podkreśla dr Mariusza Sawa. – Pierwsze prace renowacyjne zaczęły się z inicjatywy Krzysztofa Gorczycy, z inicjatywy prezesa Towarzystwa dla Natury i Człowieka w Lublinie w 2017 roku. Ja jako swego rodzaju ekspert zająłem się tym tematem we współpracy ze wspomnianą organizacją. W 2021 roku, późnym latem, rozpoczęliśmy prace renowacyjne już takie na poważnie, pełną parą, które polegały na tym, żeby wszystkie nagrobki przede wszystkim odnaleźć, żeby je spionować, posadowić, skleić, na ile to było możliwe. Oczywiście wszystko za zgodą właściciela terenu, czyli polskiego autokefalicznego kościoła prawosławnego i diecezji lubelsko-chełmskiej.
CZYTAJ: Prace wykopaliskowe na lubelskim cmentarzu. Znaleźli szczątki ofiar terroru
– Moim zdaniem to po prostu chuligaństwo, wybryk młodzieżowy – uważa sołtys Grzegorz Baran, radny miejscowości Dobromierzyce. – Ja ten cmentarz znam od maleńkiego, bo tu się urodziłem, tu się wychowałem. Przeszło 50 lat, ja ten cmentarz znam. I wiem, co tu było. To było zarośnięte drzewami, krzakami. Tych pomników było więcej, ale tutaj nawet na tym wzgórku to stał taki metalowy, duży pomnik, fajny. Złomiarze pewnie. Nikt o to nie dbał, to tak stało, niszczało i tak było do 2017 roku, dopóki oni się tym nie zajęli.
– Ten cmentarz w Dobromierzycach jest wyjątkowo bogaty, bo tu oprócz ludności prawosławnej, greckokatolickiej i nagrobków z inskrypcjami w języku ukraińskim, rosyjskim, stylizowanym na cerkiewnosłowiański, mamy także nagrobek duchownego unickiego, Mikołaja Laurysiewicza, nagrobek z inskrypcją w języku łacińskim. Mamy także nagrobek w języku polskim, jednego z właścicieli ziemskich, który swego czasu służył w armii carskiej. Więc ten cmentarz jest wyjątkowo bogaty, mogą się do związku z nim poczuwać tak naprawdę wszyscy. Konia z rzędem temu, kto mi pokaże chociaż jednego historyka z tych terenów okolicznych, z powiatów hrubieszowskiego albo z gminy Werbkowice, z mojej gminy, który przyprowadził ludzi młodych ze szkoły i pokazał im ten cmentarz jako źródło historyczne, że to jest cmentarz nasz i pokazał im bogactwo tego cmentarza.
Ks. Jan Kot, proboszcz prawosławnej parafii Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny w Hrubieszowie przekazał nam, że z powodu wandalizmu jest mu po prostu bardzo przykro. Tym bardziej, że nekropolia w Dobromierzycach była jedną z lepiej utrzymanych w regionie. Na rzecz jej odbudowy uruchomiona została zbiórka internetowa.
JN
Fot. Cmentarze Pogranicza FB / zrzutka.pl / wikipedia.org
