Była to jedna z największych bitew średniowiecznej Polski. Już niedługo przebieg batalii Bolesława Chrobrego z Jarosławem Mądrym odtworzy około 400 rekonstruktorów z całego naszego kraju. Nie zabraknie też tych z Litwy.
Historyczna rekonstrukcja bitwy nad Bugiem odbędzie się 19-20 lipca na polach wsi Czumów (gmina Hrubieszów) nad Bugiem. Dodatkowo w tym roku na uczestników czeka także spektakl pokazujący koronację Bolesława Chrobrego.
Nie zabraknie tam też Radia Lublin. Nasz wóz zaparkuje 20 lipca w Czumowie, a relacje wydarzenia będzie można usłyszeć na naszej antenie.
ZOBACZ ZDJĘCIA – tak wyglądała inscenizacja bitwy nad Bugiem w 2023 roku:
Bitwa nad Bugiem rozegrała się w 1018 roku pomiędzy Bolesławem Chrobrym, w którego armii walczyło ok. 300 rycerzy niemieckich, 500 Węgrów, 100 Pieczyngów oraz od 2 do 5 tys. polskich zbrojnych, a wielkim księciem ruskim Jarosławem Mądrym, który dysponował zbliżoną liczebnie armią, wspomaganą przez Wikingów.
Według relacji kronikarskich bitwa rozegrała się pod Hrubieszowem nad rzeką Bug w pobliżu ówczesnego grodu Wołyń. Po szybkim ataku przez płytką rzekę zwycięstwo odniosły oddziały Chrobrego, ponosząc niewielkie straty. Pozwoliło ono na kontynuację wyprawy na Ruś Kijowską, której celem było zrzucenie z książęcego tronu Jarosława i osadzenie na nim wygnanego z Rusi brata Jarosława, a zięcia Bolesława Chrobrego – Świętopełka.
– Była to wyjątkowa bitwa – mówi dr Marcin Gapski, zastępca dyrektora Muzeum Narodowego ds. Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej. – Jak donoszą średniowieczne kroniki, Bolesław Chrobry wyruszył na Ruś, a z kolei wielki książę kijowski Jarosław Mądry szykował się z wyprawą na Polskę. I doszło do zaskoczenia – dwie wielkie armie przybyły w pobliże ówczesnego grodu Wołyń. Dzieliła je tylko rzeka Bug. Doszło do niecodziennego wydarzenia. Wszystko zaczęło się najprawdopodobniej od jakiejś małej utarczki nad rzeką, kiedy jedna grupa czeladzi zaczęła obrażać drugą. W tę sprzeczkę przez rzekę włączył się jeden z możnowładców ruskich Budy i zaczął rzucać obelgi w stronę Bolesława Chrobrego, który przybył nad rzekę. Obraził Chrobrego i ten wówczas zdecydował się rozpocząć bitwę natychmiast, nie czekając na przygotowanie, ustawienie swoich szyków.
– Ideą było, żeby z rekonstrukcji tej bitwy zrobić spektakl, który odnosi się bezpośrednio do źródeł historycznych zapowiada Bartłomiej Bartecki, dyrektor Muzeum im. Stanisława Staszica w Hrubieszowie. – Czyli moment, w którym rozpoczynają się sprzeczki po obu stronach rzeki, kiedy do głosu dochodzi Budy i zaczyna ubliżać naszemu przyszłemu królowi, to jest chwila, kiedy rozpoczynamy inscenizację. Buduje ona napięcie, żeby zrozumieć, czemu Bolesław Chrobry podjął decyzję, żeby bez przygotowania rzucić się konno do rzeki i pociągnąć za sobą swoich wojów, aby zmotywować ich do walki: „Skoro obrażacie mnie, obrażacie też moje oddziały, więc atakujmy!”.
– Strona polska bardzo sprawnie przekroczyła rzekę i zaatakowała nieprzygotowanych w tym momencie do starcia Rusinów. Kompletnie rozniosła siły ruskie. Jarosław uciekł z pola bitwy. Batalia ta miała więc bardzo niecodzienny przebieg – kontynuuje opowieść dr Marcin Gapski. – Po tym wydarzeniu Bolesław Chrobry ruszył na Kijów. Chciał osadzić swojego kandydata na tamtejszym tronie. Ale po kilku latach sytuacja pomiędzy tymi władcami się unormowała. I nawet Jarosław z Bolesławem współpracowali.
– Co może zaskoczyć osoby oglądające rekonstrukcję? To, że staramy się, żeby w obozie nie było żadnych rzeczy współczesnych – stwierdza Jarosław Guz, ze Stowarzyszenia Chorągiew Rycerstwa Ziemi Lubelskiej.
Jak dodaje, uczestniczące w rekonstrukcji osoby muszą się trzymać ustalonego wcześniej zarysu wydarzeń, jednak w ich szczegółowym przedstawieniu mają często dużą swobodę.
– W inscenizacji jest jakiś scenariusz, natomiast pomniejsze działania to czysta improwizacja. Jest zarys, są osoby odpowiedzialne za przypilnowanie pewnych elementów, a reszta dzieje się sama – wyjaśnia Jarosław Guz.
Rekonstrukcja to nie tylko bitwa, ale można też obejrzeć obozowisko wojów, ich stroje, zapoznać się z dawną kuchnią.
– Można będzie także zobaczyć wyroby rzemieślnicze. Często nie zdajemy sobie sprawy, na jak wysokim poziomie artystycznym i cywilizacyjnym byli ludzie tysiąc lat temu – wyjaśnia Bartłomiej Bartecki. – Wydaje nam się, że wtedy pewnie wszystko było proste i szarobure. A gdy wchodzimy do historycznego obozu , widzimy złoto, srebro, tkaniny haftowane złotą czy srebrną nitką; wyroby takie, których trudno byłoby oczekiwać nawet po dobrych jubilerach naszych czasów. Mamy okazję zakosztować potraw, które zostaną przygotowane na podstawie istniejących wtedy produktów spożywczych. Będzie też można posłuchać muzyki takiej, jaka była wówczas znana, popularna i praktykowana. Ale nie zabraknie też strefy „duchowej”. Będzie specjalny namiot Bolesława Chrobrego, w którym będziemy się mogli przenieść w czasie do jego siedziby i poczuć, jak atmosfera glorii wyglądała.
– Można przyjechać całymi rodzinami i każdy znajdzie coś dla siebie. To impreza, która ma łączyć pokolenia. Przebiega w bardzo spokojnej i przyjaznej atmosferze. Myślę, że każdy, kto kiedyś tam był, bardzo chętnie na to wydarzenie powróci. Ale zapraszamy też wszystkich nowych, aby przyjechali na pola wsi Czumów – zachęca dr Marcin Gapski.
InYa / opr. ToMa
Na zdj. konferencja prasowa zapowiadająca inscenizację bitwy nad Bugiem, fot. Iwona Burdzanowska