O potrzebach i możliwościach wsparcia zabytków z Lubelszczyzny rozmawiała z samorządowcami i przedstawicielami obiektów zabytkowych wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Bożena Żelazowska. Odwiedziła dziś kilka miejsc na terenie powiatów puławskiego, ryckiego i lubelskiego.
Wiceminister Bożena Żelazowska, która pełni także funkcję generalnego konserwatora zabytków, wskazuje na potrzebę wsparcia chociażby obiektów drewnianych, takich jak kościół w Żabiance na terenie gminy Ułęż.
– To są obiekty kruche, które natychmiast wymagają konserwacji, chociażby dach tego kościoła. Już dzisiaj widzę, że to jest palący, naglący problem. Przed nami jeszcze kilka wizyt w obiektach zabytkowych, ale nie tylko sakralnych. Chociaż ponad 90 procent zabytków w naszym kraju to są zabytki sakralne. Stąd też nasza wizyta w wielu kościołach na terenie diecezji lubelskiej i rozmowy o przyszłości instytucji kultury.
CZYTAJ: Wyróżniono najlepsze prace dyplomowe dotyczące przymusowych wysiedleń i uchodźstwa
Zamek w Janowcu liczy na wsparcie
Nową instytucją kultury na mapie powiatu puławskiego jest Muzeum Zamek w Janowcu. Dyrektor Marzena Brzezicka przekonuje, że współpraca z konserwatorem zabytków jest kluczowa, by przywracać świetność janowieckiego zamku.
– Wczoraj wysłaliśmy trzy wnioski, w tym jeden na prace remontowo-konserwatorskie, obejmujące siedem zadań na terenie nowej instytucji. Jest to bardzo dużo. Czekamy na decyzję. Czekamy na uzgodnienia – mówi dyrektor Brzezicka.
Zamek w Janowcu czeka także rewitalizacja.
– Plany rewitalizacyjne związane są z powołaniem kolegium do spraw rewitalizacji zamku, ale nie tylko. Również zespół, który będzie drugim ciałem doradczym i będzie przygotowywał plan prac archeologicznych, które nigdy wokół zamku na terenie skarpy nie zostały przeprowadzone – wskazuje dyrektor Brzezicka. – Jesteśmy już po pierwszym etapie. Oczyściliśmy skarpę wokół zamku, ten teren który będzie przebadany LiDAR-em. Wykonamy badania geofizyczne. Po interpretacji geofizyki zaczniemy przygotowanie programu prac archeologicznych w poszczególnych punktach.
Minister Bożena Żelazowska wskazuje, że ministerstwo dysponuje kilkudziesięcioma programami, z których taka instytucja jak Zamek w Janowcu może korzystać. Na pieniądze przeznaczone na ochronę zabytków znajdujących się na terenie powiatu puławskiego liczy także samorząd powiatowy.
„Zabytki powinny łączyć w sobie też funkcjonalność”
– W zabytki warto inwestować – przekonuje wicestarosta puławski Piotr Rzetelski. – Zabytki powinny łączyć w sobie też funkcjonalność. Dzisiaj jest taka tendencja, żeby zabytki żyły, żeby ludzie je odwiedzali, ale też żeby można było prowadzić działalności gospodarcze w tych zabytkach. A jak wiemy, mamy dużo pięknych, zabytkowych budowli, czy to w Kazimierzu, czy to w Nałęczowie, czy też w innych miejscach. Chcielibyśmy wspierać przedsiębiorców, żeby to wszystko ożywić i być jeszcze bardziej atrakcyjnym miejscem turystycznym w Polsce.
Budżet na zabytki podzielony na dwie części
– Na Lubelszczyźnie jest wiele miejsc wymagających wsparcia, ale pod kątem potrzeb musimy patrzeć na cały kraj – wskazuje wiceminister Żelazowska. – Na Dolnym Śląsku również jest mnóstwo zabytków, które niestety ucierpiały w trakcie powodzi. Stąd też budżet na ochronę zabytków na ten rok, który wynosił 200 mln zł – wydaje się, że to bardzo dużo, ale tak naprawdę nie jest to dużo pieniędzy – podzieliliśmy na dwie części, czyli 100 mln na obiekty na terenie kraju i 100 mln na te, które zostały dotknięte powodzią. Mamy koniec stycznia, czyli kończy nam się okres, kiedy można było składać wnioski na obiekty z terenów dotkniętych powodzią. Tych wniosków wpłynęło bardzo mało, więc zobaczymy.
– Jesteśmy teraz na etapie oceny wniosków – dodaje wiceminister. – Eksperci zewnętrzni pochylają się nad wnioskami, które wpłynęły w roku ubiegłym i są teraz rozpatrywane. Dotacje będą przyznawane już niebawem. W połowie lutego zechcemy wydrukować i opublikować listę zabytków, które dostaną dotacje w tym roku. Jest to trudny rok, dlatego że część środków, które mamy przeznaczone na ochronę zabytków, musi pójść na ratowanie zabytków, które dotknęła powódź, na Dolny Śląsk.
Niewykluczone, że część funduszy przeznaczonych na wsparcie zabytków z terenów powodziowych trafi do innych części kraju, m.in. na Lubelszczyznę.
Wiceminister Bożena Żelazowska będzie gościem jutrzejszej rozmowy Radia Lublin po godzinie 8:00.
ŁuG / MaK / opr. PrzeG / WM
Zdjęcia z konferencji w kościele pobrygidkowskim. Fot. Piotr Michalski / Starostwo Powiatowe w Puławach
