niedziela, 22 czerwca 2025
°c
Brak wyników
Pokaż wszystkie wyniki
Polskie Radio Lublin
  • WIADOMOŚCI
    • BIAŁA PODLASKA
    • CHEŁM
    • LUBARTÓW
    • LUBLIN
    • PUŁAWY
    • ZAMOŚĆ
    • KRAJ I ŚWIAT
  • W RADIU
    • KULTURA
    • MUZYKA
    • PUBLICYSTYKA
    • REPORTAŻ
    • SPORT
    • POGODA
  • KONCERTY
  • GALERIE
  • PODCASTY
  • TV
  • PATRONATY
    • KALENDARIUM
    • WNIOSEK O PATRONAT
  • AUDYCJE
  • O NAS
    • RAMÓWKA
    • LUDZIE RADIA
    • HISTORIA RADIA
    • STUDIO LUBLIN
    • STUDIO IM. BUDKI SUFLERA
    • NAGRODA IMIENIA BOGUMIŁY NOWICKIEJ
    • REKLAMA
    • REGULAMINY i RODO
    • Polityka Prywatności
    • BIP
    • ARCHIWUM
    • KONTAKT
SŁUCHAJ
Polskie Radio Lublin
  • WIADOMOŚCI
    • BIAŁA PODLASKA
    • CHEŁM
    • LUBARTÓW
    • LUBLIN
    • PUŁAWY
    • ZAMOŚĆ
    • KRAJ I ŚWIAT
  • W RADIU
    • KULTURA
    • MUZYKA
    • PUBLICYSTYKA
    • REPORTAŻ
    • SPORT
    • POGODA
  • KONCERTY
  • GALERIE
  • PODCASTY
  • TV
  • PATRONATY
    • KALENDARIUM
    • WNIOSEK O PATRONAT
  • AUDYCJE
  • O NAS
    • RAMÓWKA
    • LUDZIE RADIA
    • HISTORIA RADIA
    • STUDIO LUBLIN
    • STUDIO IM. BUDKI SUFLERA
    • NAGRODA IMIENIA BOGUMIŁY NOWICKIEJ
    • REKLAMA
    • REGULAMINY i RODO
    • Polityka Prywatności
    • BIP
    • ARCHIWUM
    • KONTAKT
Polskie Radio Lublin
Strona Główna Wiadomości

45 lat temu rozpoczęła się Zima Stulecia

31 grudnia 2023 / 12:34
A A
zima 3 2023 12 31 122146
Udostępnij na FacebookUdostępnij na TwitterKod QR

31 grudnia 1978 r. w całej Polsce nastąpiły gwałtowne opady śniegu. Zima Stulecia była katalizatorem w procesie upadku rządów Edwarda Gierka w PRL. System okazał się niewydolny, a skala paraliżu – porażająca – powiedział PAP historyk i ekonomista, wykładowca SGH w Warszawie prof. Andrzej Zawistowski.

– Pojęcie Zimy Stulecia dotyczy przede wszystkim wysokich opadów śniegu, który spadł w ciągu jednej doby. W drugiej połowie XX w. było kilka zim, w których panowały niższe temperatury, niż zimą na przełomie 1978/79. Bardziej mroźne były zimy lat 1962/63, 1982/83 i 1986/87″ – powiedział zastępca dyrektora Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, fizyk i klimatolog dr hab. Mirosław Grzegorz Miętus.

Początek pogodowego Armagedonu

Pierwsze oznaki załamania pogody nastąpiły 27 grudnia tylko w północnych i północno-wschodnich krańcach Polski. 29 grudnia na Podlasiu odnotowano dwudziestopniowe mrozy, gdy w okolicy Wrocławia było około 10 stopni „na plusie”.

Według meteorologów, opady śniegu rozpoczęły się wieczorem 31 grudnia i trwały przez całą noc sylwestrową. W Warszawie termometry wskazywały minus 21 stopni. Jeszcze mroźniej było na w Suwałkach zanotowano minus 26 st. W całej Polsce trwała śnieżyca oraz śnieżne zadymki. Wiatr wywołany różnicą ciśnień między wyżem znad Skandynawii, a niżem przechodzącym nad południową Polską osiągał ponad 50 km/h.

Centralny Zarząd Dróg Publicznych informował o wyłączeniu z ruchu 36 tys. km dróg i to bez dróg lokalnych. Wysokość pokrywy śnieżnej sięgała miejscami trzech metrów „Setki autobusów i samochodów osobowych ugrzęzło w śnieżnych zaspach” – pisali dziennikarze „Życia Warszawy”. Gdy udało się odśnieżyć odcinek drogi, 2 i 3 stycznia oraz w kolejnych dniach zasypały go kolejne opady. Śnieg zasypał rozjazdy szynowe, zwrotnice i inne urządzenia kolejowej infrastruktury. Zamarzły urządzenia stacyjne. Pękały szyny i przewody trakcyjne. Pociągi miały kilkunastogodzinne opóźnienia. Odwołano ok. ośmiuset połączeń pasażerskich. Ministerstwo Komunikacji przyznało priorytet składom towarowym wiozącym węgiel i mazut do elektrociepłowni. Na drogach najważniejszymi pojazdami stały się pługi i ściągnięte z placów budowy spychacze używane do usuwania śniegu.

zima 1.jpg

Zima Stulecia a sytuacja polityczna

– Zima Stulecia była nie tyle przyczyną, co katalizatorem w procesie upadku rządów Edwarda Gierka w PRL. Budowany od 1945 r. system ekonomiczny i polityczny okazał się niewydolny, choć Gierek zapowiadał budowę „Drugiej Polski” – nowoczesnego, silnego gospodarczo państwa. Warto zwrócić uwagę, że nie była to jedyna Zima Stulecia w historii PRL, bo niezwykle mroźne i śnieżne były zimy lat 1946/47 i 1962/63. Ale, w przeciwieństwie do Gierka ani Bierut ani Gomułka nie stracili wówczas władzy – powiedział prof. Zawistowski.

– 1979 rok czyli rok rozpoczęty Zimą Stulecia był pierwszym w powojennej historii Polski, w którym produkcja przemysłowa była niższa niż rok wcześniej. To nigdy nie wydarzyło się od 1946 r. Atak zimy pokazał, że PRL jest państwem niewydolnym i źle zarządzanym. Władze nie były przygotowane do sytuacji. Panuje pogląd, że założyły, że zima będzie łagodna i dlatego nie zadbano o zapasy węgla kamiennego, dużo więcej niż zwykle wysłano go na eksport, zamiast gromadzić przy elektrowniach. Skala paraliżu była porażająca – wyjaśnił.

– Na front walki z zimą rzucono tysiące żołnierzy i milicjantów, ORMO oraz „siły społeczne”, czyli cywilów. Chodziło nie tylko o ośnieżenie linii kolejowej ale także o ochronę. Zdarzały się przypadki, gdy zatrzymane opadami śniegu transporty węgla były rozkradane przez okoliczną ludność – przypomniał.

Do odśnieżania trafili nie tylko żołnierze WP, milicjanci i ormowcy, lecz również studenci uczelni wojskowych i słuchacze elitarnego Ośrodku Kształcenia Kadr Wywiadu (OKKW).

Przez zaspy na sylwestrowe bale

„Ci z warszawiaków, którzy wybierali się na sylwestrowe bale, większość drogi przebyli piechotą lub przygodnymi środkami transportu. Po drodze brnąc w zaspach. W dużym stopniu unieruchomione były też pojazdy MZK. Wprawdzie w przedsiębiorstwie panowało pełne pogotowie, ale na miasto wyruszyła tylko część autobusów, a i one utykały w zaspach. Nie kursowały tramwaje – do odmrażania torów użyto miotaczy ognia, lecz w niedzielę udało się uruchomić zaledwie dwie linie. Pasażerowie musieli długo czekać na autobusy, które pojawiały się z rzadka. Niektóre grzęzły zresztą i trzeba je było wypychać z zasp” – informowało „Życie Warszawy” z 2 stycznia.

„W wielu miastach nastąpiły przerwy w przesyłaniu ciepła do mieszkań. Wstrzymano też dopływ ciepłej wody. Elektrociepłownie czekają na dodatkowe dostawy węgla i mazutu. Tam, gdzie paliwo dotarło, są kłopoty z wyładunkiem” – podawała Rada Państwa PRL w oficjalnych komunikatach prasowych.

zima 2.jpg

Na ratunek „farelka”

Nagminnie pękały rury z wodą, a wewnętrzne ściany w słabo ocieplonych blokach pokrywały się szronem. W wielu mieszkaniach temperatura spadła poniżej 10 stopni. Historycy PRL uważają, że cichą bohaterką zimy 1978/79 była „farelka”. „W dużym, trzypokojowym lokum o powierzchni około pięćdziesięciu metrów kwadratowych były to aż trzy farelki. Jak już wspominaliśmy, produkowały je zakłady Predom-Farel w Kętrzynie. (…) Farelki miały różny kształt i wielkość. Jednym z najbardziej poszukiwanych modeli było tak zwane słoneczko, czyli grzejnik elektryczny przypominający trochę chromowaną lampę. Słoneczko miało opinię dobrze grzejącego. Kto nie miał farelki, grzał się spiralową kuchenką elektryczną. Takie turystyczne kuchenki posiadało wiele gospodarstw domowych. (…) Właściwie nie było domu, który nie posiadałby takiego urządzenia, bo można było je wykorzystać w razie awarii gazu lub ogrzewania. Jeśli nie było w sklepie grzejników, niektórzy kupowali kuchenki elektryczne. Te grzejniki i kuchenki były każdej zimy przyczyną wielu pożarów, które najczęściej zdarzały się nocą, bo niektórzy zostawiali je włączone, by im grzały podczas snu. Te pożary miały najczęściej tragiczny wymiar dla tych, którzy się w ten sposób ogrzewali” – pisał Sieczkowski w „Zimie Stulecia”.

– Tej zimy społeczeństwo mówiło „Nam nie trzeba Bundeswehry, nam wystarczy minus cztery” i dzielnie znosiło kaprysy aury, pomagając sobie przy różnych okazjach. Słynne jest zdjęcie pasażerów wypychających autobus ze śniegu. Wykonano je koło Hotelu Bristol, w centrum Warszawy, nieopodal siedziby najwyższych władz PRL. Oficjalnie media pokazywały „bohaterstwo” żołnierzy i milicjantów, którzy walczyli z zimą, jednak nie informowano o najmniej 14 śmiertelnych ofiarach, które zamarzły. Ofiar mogło być znacznie więcej, bo do 2 stycznia tylko w Bydgoszczy zamarzło pięć osób. Milczano o tysiącach odmrożeń rąk i nóg – przypomniał Zawistowski.

zima 4.jpg

Niskie temperatury panowały do 8 stycznia, a opady śniegu trwały do końca lutego.

CZYTAJ: IMGW: noc sylwestrowa pochmurna i z opadami deszczu

Według danych z Zespołu Historii Drogownictwa GDDKiA „pod koniec stycznia 1979 r. nieprzejezdnych nadal pozostawało 27 932 km dróg, w tym 103 km dróg pierwszej kolejności zimowego utrzymania”, a „niektóre drogi trzeciej kolejności odśnieżania były przejezdne dopiero 16 marca”.

PAP / opr. PrzeG

Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe

Tagi: pogodaHistoriazima stulecia
REKLAMA

Czytaj także

trees 4450514 1280 2025 06 22 093138
Kraj i Świat

Jaka pogoda czeka nas w nadchodzących dniach? Prognoza na 22 i 23 czerwca

22 czerwca 2025
kosciol 1 2025 06 22 084428
Wiadomości

Walka o kościół. Rocznica dramatycznych wydarzeń w Kraśniku

22 czerwca 2025
lublin 4403587 1280 2025 06 18 172831
Wiadomości

Nadciąga ochłodzenie. Lokalnie możliwe burze

18 czerwca 2025
widok 060525 001 2025 06 18 061901
Wiadomości

Długi weekend zbliża się wielkimi krokami. Prognoza pogody na 18 i 19 czerwca

18 czerwca 2025
img 20220901 165421 2025 06 17 131038
Wiadomości

Słynna szkoła czeka na wspomnienia i pamiątki

17 czerwca 2025
patek 2025 06 14 210846
Wiadomości

Patriota i zegarmistrz królów. Powstał film o słynnym Lublinianinie

14 czerwca 2025
lublin 712028 960 720 2025 06 14 090052
Kraj i Świat

To będzie ciepły weekend? Prognoza pogody na 14 i 15 czerwca

14 czerwca 2025
507129446 1288511923275378 1687777745709058199 n 2025 06 13 205914
Wiadomości

Losy polskich rodzin więzionych na Majdanku. Poruszające spotkanie w Lublinie

13 czerwca 2025
Następna wiadomość
pm gielda 261123 002 2023 11 26 182852 2023 12 31 123834

Miłośnicy staroci spotkali się w Lublinie

antena

    81 743 73 83
    informacje@radiolublin.pl



ciekawostki

widok 060525 020 2025 06 21 142630

„Polska nową Chorwacją”. Czesi polecają Lublin

21 czerwca 2025
beach 3369140 1280 2025 06 19 175856

Badanie: połowa Polaków planuje wydać na wakacje najwyżej 3 tys. zł na osobę

19 czerwca 2025
505371678 1175579131281018 1392212936240293488 n 2025 06 13 175023

„Prezentuje się pięknie”. Zabytkowy parowóz przeszedł renowację [ZDJĘCIA]

13 czerwca 2025
d1864180 ed08 499b a48f bcce1a72a680 2025 06 12 193613

Szczątki mamuta odkryte na budowie drogi ekspresowej

12 czerwca 2025

o tym się mówiło

Trwa wielki finał. W środę PGE Start Lublin po raz piąty zmierzy się z Legią Warszawa

Tu liczą się prawdziwe relacje! Niezwykły festiwal w Lublinie

19.06.2025 Chwila dla pupila – czy psy mogą jeść lody?

06.06.2025 Kalkulator – o owocach morza

„Kluczowe jest znalezienie równowagi przy wychowaniu dzieci”. O roli rodziny w procesie wychowania

03.06.2025 Expresem przez historię

REKLAMA

Radio Lublin S.A. w likwidacji
ul. Obrońców Pokoju 2
20-030 Lublin
tel. 81 53 64 200
fax 81 532 87 28
e-mail: poczta@radiolublin.pl

Partnerzy
Reklama
Kontakt
BIP
Praca Lublin
Praca IT Poznań

NASZE
CZĘSTOTLIWOŚCI:

102.2 MHz -Lublin
103.1 MHz -Ryki

103.2 MHz -Zamość
100.9 MHz -Chełm

93.1 MHz -Biała Podlaska

© 2025 Wszelkie prawa zastrzeżone. Radio Lublin S.A. w likwidacji

Brak wyników
Pokaż wszystkie wyniki
  • WIADOMOŚCI
    • BIAŁA PODLASKA
    • CHEŁM
    • LUBARTÓW
    • LUBLIN
    • PUŁAWY
    • ZAMOŚĆ
    • KRAJ I ŚWIAT
  • W RADIU
    • KULTURA
    • MUZYKA
    • PUBLICYSTYKA
    • REPORTAŻ
    • SPORT
    • POGODA
  • KONCERTY
  • GALERIE
  • PODCASTY
  • TV
  • PATRONATY
    • KALENDARIUM
    • WNIOSEK O PARTONAT
  • AUDYCJE
  • O NAS
    • RAMÓWKA
    • LUDZIE RADIA
    • HISTORIA RADIA LUBLIN
    • STUDIO LUBLIN
    • STUDIO IM. BUDKI SUFLERA
    • ZWIEDZANIE RADIA
    • NAGRODA IMIENIA BOGUMIŁY NOWICKIEJ
    • REKLAMA
    • REGULAMINY i RODO
    • BIP
    • ARCHIWUM
    • KONTAKT

© 2025 Wszelkie prawa zastrzeżone. Radio Lublin S.A. w likwidacji

Ta witryna wykorzystuje cookie. Kontynuując przeglądanie wyrażasz zgodę na używanie plików cookie. Zachęcamy do odwiedzenia naszej strony Polityki prywatności.
Przejdź do treści
Otwórz pasek narzędzi Narzędzia ułatwień

Narzędzia ułatwień

  • Powiększ tekstPowiększ tekst
  • Zmniejsz tekstZmniejsz tekst
  • KontrastKontrast
  • NegatywNegatyw
  • Podkreśl linkiPodkreśl linki
  • Czcionka alternatywnaCzcionka alternatywna
  • Resetuj Resetuj