Autor komedii, które od lat co sezon goszczą na scenach polskich teatrów, jako 16-latek dołączył do armii Księstwa Warszawskiego i walczył u boku cesarza Napoleona. Brał udział w całej kampanii moskiewskiej – otrzymał złoty krzyż Virtuti Militari, przeszedł tyfus w Wilnie, dostał się do niewoli rosyjskiej, z której uciekł do Lwowa. Stamtąd przedostał się do Saksonii i wrócił do armii napoleońskiej. Jako oficer sztabu głównego brał udział w bitwach pod Dreznem, Lipskiem i Hanau (tu został odznaczony orderem Legii Honorowej). Ze służby odszedł dopiero w czerwcu 1814 po abdykacji Napoleona. „Trzy po trzy” to wspomnienia, które Fredro spisał po latach. Wielka historia, której był uczestnikiem, odsuwa się tu jednak na drugi plan. Na pierwszy wychodzi to, co ma związek z trudami i absurdami służby żołnierskiej, okrucieństwem, ceną, jaką płacą za wojnę ci, od których nie zależą decyzje. Są wśród nich ludzie i zwierzęta. Fredro miesza epizody z różnych okresów, sprawy pozornie błahe z tymi, które mogłyby się wydawać szczególnie znaczące z punktu widzenia historyków. Opis faktów przeplata ze wzruszeniem lub zadumą nad ich sensem. Pisze o tym, co go poruszało w relacjach z ludźmi i jak bardzo się na nich czasem zawodził.
Fredro zostawił synowi instrukcję, dotyczącą wydania jego tekstów. Wśród rzeczy, których nie uznał za godne druku, były m.in. jego pamiętniki, „Trzy po trzy”. „To tylko dla rodziny może mieć jakąś wartość” – zdecydował. Na szczęście pisarz zmienił zdanie. Pierwsze wydania tekstu nie zyskały popularności. Czytane teraz, pamiętniki są nie tylko świadectwem tamtych czasów. Czy mogliby je napisać walczący dziś żołnierze?
„Siedziałam na balkonie i odsłuchiwałam przygotowywany do emisji spektakl radiowy. Nagle nad moim blokiem przeleciał z hukiem helikopter. Na ułamek sekundy dzisiejsza rzeczywistość zlała się z XIX wieczną opowieścią” mówi Grażyna Lutosławska, autorka adaptacji i reżyserka spektaklu radiowego na podstawie tekstu Aleksandra Fredry „Trzy po trzy”.
Aleksander Fredro „Trzy po trzy”
Adaptacja i reżyseria: Grażyna Lutosławska.
Występują: Edyta Ostojak-Mącik i Mariusz Bonaszewski.
Muzyka: Piotr Selim
Realizacja: Piotr Król
Premiera: Polskie Radio Lublin, Polskie Radio RDC, 21.10.2023
Fot. materiały prasowe