W roku Wisławy Szymborskiej ostatnia w “Radioteatrze” premiera przed wakacjami to słuchowisko w oparciu o poemat (proza poetycka) Wisławy Szymborskiej “Bajki o życiu rzeczy martwych”; poemat powstał w 1949 roku, ale po raz pierwszy został opublikowany w tomie “Błysk rewolweru” – Agora, Warszawa, rok 2013. Obecnie czytelnicy mogą poznać jego treść korzystając z wydanych przez ZNAK (2023) Wisławy Szymborskiej “Wierszy wszystkich”. “Bajki o życiu rzeczy martwych” to dziesięć miniaturowych opowiadań o “losach” np. książki, szafy, pierzyny, stolika czy krzesła, a ponieważ autorka wybrała dla nich formę bajki – każdą z nich kończy “morał” – komentarz poetki do opowiedzianej treści.
Rok 1949 to czas nasilonej propagandy: przewagi “bytu nad świadomością”, nacisku na artystów, by ich twórczość była podporządkowana ideologii czy propagandowych wezwań do młodzieży. W poemacie “Bajki o życiu rzeczy martwych” odpowiedź Szymborskiej jest delikatna i ironiczna: książka, której nikt nie chciał czytać przeczytała się sama, ale bez zakończenia, gdyż ostatnie strony zjadły myszy i książka przypomina sobie, że istotnie “po nocach coś ją gryzło”, arystokratyczny stolik na jednej nóżce został zniszczony w nocnym klubie, pierzyna usiłowała naśladować słowika, wiaderko, które nosiło wodę zaczęto napełniać odpadkami… Przeciwstawiając się propagandowym formom poetka ironicznie z nich korzysta – wszystkie “morały” bajek są Jej “wezwaniami” do młodzieży.
Muzyka – improwizacje na kontrabasie specjalnie nagrywane do audycji – Jacek Steinbich
Wykonawcy tekstów: Maria Brzezińska, Ewa Dados, Tomasz Bielawiec, Marcin Sanakiewicz, Jarosław Zoń
Adaptacja i reżyseria: Maria Brzezińska
Realizacja akustyczna: Jarosław Gołofit
W drugiej części programu proponujemy słuchaczom “Moje czytanie Szymborskiej” – trzy utwory – “Śmiech”, “Przypowieść” i “Głosy”; trzy miniatury z komentarzem Marii Brzezińskiej.
Całość łączona piosenkami do tekstów Noblistki.
Fot. Chancellary of the President of Poland (GFDL 1.2 <> or GFDL 1.2), via Wikimedia Commons