• Lublin
  • Biała Podlaska
  • Chełm
  • Hrubieszów
  • Kraśnik
  • Lubartów
  • Łęczna
  • Puławy
  • Świdnik
  • Tomaszów Lubelski
  • Włodawa
  • Zamość
Radio Lublin
weather icon 24°C
PODCASTY
KALENDARIUM
SŁUCHAJ
  • AKTUALNOŚCI
    • LUBLIN
    • BIAŁA PODLASKA
    • CHEŁM
    • HRUBIESZÓW
    • KRAŚNIK
    • LUBARTÓW
    • ŁĘCZNA
    • PUŁAWY
    • ŚWIDNIK
    • TOMASZÓW LUBELSKI
    • WŁODAWA
    • ZAMOŚĆ
    • KRAJ I ŚWIAT
  • SPORT
    • KOSZYKÓWKA
    • PIŁKA NOŻNA
    • PIŁKA RĘCZNA
    • SIATKÓWKA
    • ŻUŻEL
  • MUZYKA
  • KULTURA
  • AGRORADIO
  • MULTIMEDIA
    • GALERIE
    • KONCERTY
    • PODCASTY
    • TV
  • O NAS
    • AUDYCJE
    • KALENDARIUM
    • RAMÓWKA
    • LUDZIE RADIA
    • HISTORIA RADIA
    • WNIOSEK O PATRONAT
    • STUDIO LUBLIN
    • STUDIO IM. BUDKI SUFLERA
    • NAGRODA IMIENIA BOGUMIŁY NOWICKIEJ
    • REKLAMA
    • REGULAMINY i RODO
    • POLITYKA PRYWATNOŚCI
    • BIP
    • ARCHIWUM
    • KONTAKT
wtorek, 8 lipca 2025
Brak wyników
Pokaż wszystkie wyniki
Radio Lublin
  • AKTUALNOŚCI
    • LUBLIN
    • BIAŁA PODLASKA
    • CHEŁM
    • HRUBIESZÓW
    • KRAŚNIK
    • LUBARTÓW
    • ŁĘCZNA
    • PUŁAWY
    • ŚWIDNIK
    • TOMASZÓW LUBELSKI
    • WŁODAWA
    • ZAMOŚĆ
    • KRAJ I ŚWIAT
  • SPORT
    • KOSZYKÓWKA
    • PIŁKA NOŻNA
    • PIŁKA RĘCZNA
    • SIATKÓWKA
    • ŻUŻEL
  • MUZYKA
  • KULTURA
  • AGRORADIO
  • MULTIMEDIA
    • GALERIE
    • KONCERTY
    • PODCASTY
    • TV
  • O NAS
    • AUDYCJE
    • KALENDARIUM
    • RAMÓWKA
    • LUDZIE RADIA
    • HISTORIA RADIA
    • WNIOSEK O PATRONAT
    • STUDIO LUBLIN
    • STUDIO IM. BUDKI SUFLERA
    • NAGRODA IMIENIA BOGUMIŁY NOWICKIEJ
    • REKLAMA
    • REGULAMINY i RODO
    • POLITYKA PRYWATNOŚCI
    • BIP
    • ARCHIWUM
    • KONTAKT
Radio Lublin

Radio Lublin > Wiadomości > Stowarzyszenia z pogranicza sprzątają cmentarze. Wizyta w ruinach cerkwi, gdzie kręcono finał „Zimnej wojny”

Stowarzyszenia z pogranicza sprzątają cmentarze. Wizyta w ruinach cerkwi, gdzie kręcono finał „Zimnej wojny”

14 marca 2023 / 17:59
A A
20230311 094956 2023 03 14 180031
Udostępnij na FacebookUdostępnij na TwitterKod QR

Dwa stowarzyszenia (Lubyckie Stowarzyszenie Regionalne i „Robim co możem” z Ulhówka) działające na pograniczu polsko-ukraińskim rozpoczęły sezon na sprzątanie zapomnianych cmentarzy (m.in. greckokatolickich).

Sprzątanie cmentarzy

W weekend członkowie obu stowarzyszeń sprzątali drugi, położony nieco na uboczu cmentarz w Kniaziach. Reporterka Polskiego Radia Lublin towarzyszyła pracom i zajrzała do pobliskich ruin cerkwi św. Paraskewy, gdzie kręcono finałową scenę nominowanego do Oskara filmu „Zimna wojna” P. Pawlikowskiego.

– Postanowiliśmy wykorzystać moment, kiedy jeszcze nie ma liści, nie ma świeżego ziela, nie mamy co robić na pozostałych cmentarzach – mówi Anna Roci-Gmiterek, prezes Lubyckiego Stowarzyszenia Regionalnego. – Przyszliśmy na ten cmentarz, drugi cmentarz w Kniaziach po to, by wyciąć odrosty i samosiejki. Jest tego już trochę. Przez kilka lat nie było tutaj nic robione, więc w tej chwili jeżeli je powycinamy, to na wiosnę znajdziemy tutaj cmentarz usiany pięknym barwinkiem. Na Kniaziach można zwiedzać dwa cmentarze – jeden przycerkiewny, starszy cmentarz, i drugi, w głębi Kniazi, rzadziej zwiedzany. Mnóstwo ludzi nawet nie wie, że on się tutaj znajduje, natomiast można znaleźć tutaj fantastyczne nagrobki, dzieła kamieniarki. Ten cmentarz był założony miej więcej w połowie XIX wieku. Był czynny do lat 60. czy nawet 70. XX wieku. W tej chwili te cmentarze są nieczynne, natomiast zachowało się jeszcze sporo takich nagrobków. Jest to ogromny cmentarz, Kniazie przed wojną były ogromną wsią.

CZYTAJ: „Zostawmy przyszłym pokoleniom swoją historię”. Biblioteka w Szczebrzeszynie zbiera wpisy do kapsuły czasu

20230311_090809.jpg

Cerkiew w Kniaziach pod wezwaniem św. Paraskewy

– Jeszcze dwa lata temu weszlibyśmy do cerkwi przez drzwi – mówi pisarz, poeta, fotograf, nielicencjonowany przewodnik po Roztoczu Robert Gmiterek. – Tu musimy pokonać kilka stopni, chyba osiem. Teraz drzwi są zamknięte. To trochę absurdalne. Cerkiew w Kniaziach jest otwarta, nie ma kopuły, dachu, nie ma gdzie się schronić, natomiast drzwi są zamknięte. Cerkiew w Kniaziach pod wezwaniem św. Paraskewy to najstarsza murowana cerkiew na Roztoczu wschodnim, fundowana przez potomków kniaziów lubyckich. W 1798 roku zaczęła się jej budowa. Została ukończona w 1806 roku, a 14 października na święto świętej Paraskewy została konsekrowana. W 1941 roku kopuła cerkwi została uszkodzona pociskiem artyleryjskim, potem przez lata niszczała, aż upadła do środka. Kiedy cerkiew straciła dach, zaczęły niszczeń polichromie. Była to cerkiew rodzinna dla całej ukraińskiej społeczności. Po latach wojny i roku 1947, kiedy Ukraińcy zostali stąd wysiedleni, cerkiew zaczęła niszczeć.

– Kniazie to moje miejsce, mój początek i koniec, bo ten okrąg nad głową, otwarte niebo, to na pograniczu polsko-ukraińskim symbol, metafora, ikona, obraz tego, co było i jest i kim ja jestem. To moja tożsamość – podkreśla Robert Gmiterek. – Moi przodkowie wywodzą się dokładnie stąd. W tej cerkwi chrzczony był mój dziadek i wszyscy inni – dodaje.

CZYTAJ: Roztoczański Związek Powiatowo–Gminny będzie promował turystykę rowerową

20230311_095017.jpg

„Zimna wojna” w cerkwi św. Paraskewy

– Tu widzimy jeszcze resztki scenografii, które pozostały po współczesnym, bodajże najsłynniejszym epizodzie tej cerkwi. Cerkiew św. Paraskewy, św. Paraskewa metaforycznie zagrała w filmie Pawła Pawlikowskiego „Zimna wojna” – mówi Robert Gmiterek. – Jesteśmy w miejscu, gdzie stał zaimprowizowany ołtarz, paliła się świeczka i główni bohaterowie brali swój pierwszy i ostatni ślub. Została scenografia i chyba została taka powtórna sława tej cerkwi, bo ludzie pielgrzymują tutaj najczęściej z tego powodu.

– Niektórzy zwali ich wolnymi chłopami. W tym systemie pańszczyźnianym kniaziowie lubyccy byli to wolni ludzie, płacili tylko podatki do skarbu państwa i zobowiązani byli wystawić w czasie wojny ludzi do wojska – mówi Robert Gmiterek. – Ta ich wolność była potwierdzana kolejnymi dokumentami, wydawanymi przez królów Polski, aż do czasu, kiedy wkroczyła tu Austria w czasie zaborów. Kiedy w 1848 roku na terenie Galicji zniesiono pańszczyznę, kiedy wszyscy chłopi odzyskali wolność, to kniaziowie ją utracili, bo zostali zrównani z chłopami. Austriacki rząd odebrał im wszystkie przywileje.

CZYTAJ: Zabytki z okresu rzymskiego odkryte w gminie Tomaszów Lubelski [ZDJĘCIA]

20230311_101246.jpg

„Ludzi nie trzeba namawiać do pomocy”

– Sprzątamy kolejny cmentarz, wycinamy odrosty, wynosimy gałęzie. Staramy się też przewrócone krzyże jakoś w pionie postawić, żeby nie zostały zniszczone przez mróz – mówią uczestnicy akcji porządkowania cmentarza.

– Niektórzy ludzie mają za złe, że Polacy sprzątają ukraińskie cmentarze – mówi Renata Sobka, prezes Stowarzyszenia „Robim co możem” z Ulhówka. – To nie jest tak, bo my sprzątamy tu, a oni po stronie ukraińskiej sprzątają polskie groby. Nawzajem się wspieramy. Wydaje mi się, że to jest piękne.

– Ludzi nie trzeba namawiać do pomocy. Wystarczy jedno hasło. Trzeba takie rzeczy robić, żeby nie zapomnieć o takich miejscach – podkreślają uczestnicy akcji.
Kolejne sprzątanie przygranicznych cmentarzy już w sobotę – tym razem w Budyninie w gminie Ulhówek.

W materiale wykorzystano muzykę ze ścieżki dźwiękowej z filmu „Zimna wojna” (Joanna Kulig & Marcin Masecki – Dwa Serduszka).

AP/ opr. DySzcz

Fot. AP

Tagi: Zamośćcerkiewcmentarz
REKLAMA

Czytaj także

516490680 666387489768478 1430933835680870538 n 2025 07 08 151340
Wiadomości

Zderzenie na drodze krajowej. Są utrudnienia

8 lipca 2025
514396110 1315620210572222 1685603404907163047 n 2025 07 08 144710
Wiadomości

Zamość zamieni się w stolicę fokloru. Rusza międzynarodowy festiwal

8 lipca 2025
346 270764 2025 07 07 213714
Wiadomości

Spalił stodołę, ale nie wie dlaczego. Podpalacz zatrzymany

7 lipca 2025
514259716 1178386470997021 1974715310087683686 n 2025 07 07 195602
Wiadomości

Tarnogród będzie mieć obwodnicę. Podpisano umowę z wykonawcą

7 lipca 2025
517085842 122198408156291259 8195178771513057751 n 2025 07 07 183103
Wiadomości

Jacnia: trwa akcja poszukiwawcza w rejonie zalewu

7 lipca 2025
zielinski 2025 07 07 152652
Wiadomości

Wniosek o referendum ws. nielegalnej migracji. Poseł PiS o zbiórce podpisów

7 lipca 2025
pexels teddy 2168238 2025 07 06 090713
Wiadomości

Blokada przejść dla pieszych. Protest w Jarosławcu [AKTUALIZACJA]

6 lipca 2025
dsc00532 2025 07 06 070916
Wiadomości

Niedziela pod znakiem folkloru. Dwa festiwale na Zamojszczyźnie

6 lipca 2025
Następna wiadomość
336103135 878161026591226 5419152800955172394 n 2023 03 14 182430

„To historyczny dzień dla nas wszystkich”. W Osuchach powstanie Muzeum Partyzantów Polskich

ciekawostki

Tatry: jeleń wydzierał dziecku plecak z jedzeniem

Zakazane pamiątki wakacyjne. Czego nie można przewozić przez granicę?

„Polska nową Chorwacją”. Czesi polecają Lublin

Badanie: połowa Polaków planuje wydać na wakacje najwyżej 3 tys. zł na osobę

„Prezentuje się pięknie”. Zabytkowy parowóz przeszedł renowację [ZDJĘCIA]

Szczątki mamuta odkryte na budowie drogi ekspresowej

o tym się mówiło

Piłkarka Górnika jedzie na mistrzostwa Europy

05.07.2025 Księgarnia

06.07.2025 Studio wschodnie – o prorosyjskości Słowacji

Instytut Medycyny Wsi z innowacyjnym pododdziałem leczenia otyłości

Trzech piłkarzy odchodzi z Górnika

Polscy siatkarze pokonali USA. Punkty zawodników Bogdanki LUK

REKLAMA

Radio Lublin S.A. w likwidacji
ul. Obrońców Pokoju 2
20-030 Lublin
tel. 81 53 64 200
fax 81 532 87 28
e-mail: poczta@radiolublin.pl

Partnerzy
Reklama
Kontakt
BIP
Praca Lublin
Praca IT Poznań

NASZE
CZĘSTOTLIWOŚCI:

102.2 MHz -Lublin
103.1 MHz -Ryki

103.2 MHz -Zamość
100.9 MHz -Chełm

93.1 MHz -Biała Podlaska

© 2025 Wszelkie prawa zastrzeżone. Radio Lublin S.A. w likwidacji

Brak wyników
Pokaż wszystkie wyniki
  • AKTUALNOŚCI
    • LUBLIN
    • BIAŁA PODLASKA
    • CHEŁM
    • HRUBIESZÓW
    • KRAŚNIK
    • LUBARTÓW
    • ŁĘCZNA
    • PUŁAWY
    • ŚWIDNIK
    • TOMASZÓW LUBELSKI
    • WŁODAWA
    • ZAMOŚĆ
    • KRAJ I ŚWIAT
  • SPORT
    • KOSZYKÓWKA
    • PIŁKA NOŻNA
    • PIŁKA RĘCZNA
    • SIATKÓWKA
    • ŻUŻEL
  • MUZYKA
  • KULTURA
  • AGRORADIO
  • MULTIMEDIA
    • GALERIE
    • KONCERTY
    • PODCASTY
    • TV
  • O NAS
    • AUDYCJE
    • KALENDARIUM
    • RAMÓWKA
    • LUDZIE RADIA
    • HISTORIA RADIA
    • WNIOSEK O PATRONAT
    • STUDIO LUBLIN
    • STUDIO IM. BUDKI SUFLERA
    • NAGRODA IMIENIA BOGUMIŁY NOWICKIEJ
    • REKLAMA
    • REGULAMINY i RODO
    • POLITYKA PRYWATNOŚCI
    • BIP
    • ARCHIWUM
    • KONTAKT

© 2025 Wszelkie prawa zastrzeżone. Radio Lublin S.A. w likwidacji

Ta witryna wykorzystuje cookie. Kontynuując przeglądanie wyrażasz zgodę na używanie plików cookie. Zachęcamy do odwiedzenia naszej strony Polityki prywatności.
Przejdź do treści
Otwórz pasek narzędzi Narzędzia ułatwień

Narzędzia ułatwień

  • Powiększ tekstPowiększ tekst
  • Zmniejsz tekstZmniejsz tekst
  • KontrastKontrast
  • NegatywNegatyw
  • Podkreśl linkiPodkreśl linki
  • Czcionka alternatywnaCzcionka alternatywna
  • Resetuj Resetuj