Powstała mapa „polskiego” Rzymu, dzięki której można poznać dzieje polskiej emigracji w latach 1939-1991. To inicjatywa naukowców z Centrum Badań nad Historią Polskiego Państwa na Uchodźstwie KUL.
Aplikacja zawiera między innymi zdjęcia i opisy miejsc, które były związane z życiem politycznym, społecznym i kulturalnym.
Przybliżają historię polskiej emigracji XX wieku
– Chcemy przybliżać historię polskiej emigracji XX wieku – mówi współautor Mapy Bartosz Czajka. – Zajmujemy się historią państwa polskiego na uchodźstwie, państwa, które funkcjonowało w oparciu o Londyn, gdzie znajdowała się siedziba prezydenta, siedziba rządu, a także innych organów. Istotną odnogą był aspekt społeczny np. instytucje kulturalne, naukowe. Rzym był o tyle szczególnym miejscem, że znajdowała się tam przez wiele lat ambasada Rzeczypospolitej przy Stolicy Apostolskiej. Ona cały czas tam funkcjonowała, mimo tego, że polski rząd na uchodźstwie nie był uznawany przez większość państw, ale był uznawany przez m.in. Stolicę Apostolską, dlatego ten Rzym jest bardzo ważny.
– Punkty, które wybraliśmy, komponują się w taki ciekawy spacer, który pokazuje, ze w Rzymie są miejsca związane z polskością przez wiele dziesięcioleci wstecz – mówi Michał Dworski z Centrum Badań nad Historią Polskiego Państwa na Uchodźstwie KUL. – Chociażby kawiarnia El Greco, która znajduje się przy słynnych schodach hiszpańskich, w której możemy zobaczyć nasze dziedzictwo materialne, związane chociażby z polskimi poetami, ludźmi kultury z XIX wieku. Są tam pamiątki poświęcone Adamowi Mickiewiczowi, Juliuszowi Słowackiemu, Henrykowi Sienkiewiczowi, ale także bliższym nam czasowo, współczesnym poetom jak chociażby Czesławowi Miłoszowi, który przebywając tam, skomponował specjalny wiersz na rzecz atmosfery tego miejsca. Wiersz ten jest wywieszony w jednej z sal tej kawiarni. Również w jednej z sal znajdują się pamiątki poświęcone generałowi Andersowi i 2 Korpusowi, także jest to miejsce niezwykłe. Spacerując można wejść na kawę i dotknąć tej polskości, która tam przez wiele dziesięcioleci istniała.
To są też miejsca żywe i bardzo ważne dla włoskiej Polonii i Polaków we Włoszech
– Dla mnie urok tej mapy jest w tym, że możemy wejść w takie uliczki, w które na co dzień byśmy nie weszli. Są one piękne. Często te miejsca mieszczą się w kamieniczkach, willach, które możemy podziwiać. To są też miejsca żywe i bardzo ważne dla włoskiej Polonii i Polaków we Włoszech m.in. kościół pw. św. Stanisława, który dalej skupia to życie duchowe emigracji. Tam jest wiele śladów po polskiej emigracji politycznej, ale także pamiątki po chociażby polskich żołnierzach z 2 Korpusu Polskiego, którzy w zakrystii ufundowali taką piękną podłogę, którą także można zobaczyć – dodaje Bartosz Czajka.
– Dużym wyzwaniem przed nami było to, żeby po prostu zidentyfikować te miejsca. Bo 50, 60 lat temu we Włoszech pewne oznaczenia chociażby ulic, budynków były zupełnie inne niż dziś współcześnie – wyjaśnia Michał Dworski. – Teraz ten cały proces weryfikacji, czy dany budynek, w którym była instytucja, o której wiemy z dokumentów, to czy to na pewno to miejsce. Dlatego też tutaj była duża praca całego naszego zespołu, żeby to szybko uszeregować, pogrupować i weryfikować w różnych miejscach, archiwach.
– Miejsca są bardzo różne. Niektóre możemy odwiedzić tylko zewnątrz, ale są także takie miejsca, które dalej funkcjonują, o których czasami nie pamiętamy np. Fundacja Rzymska im. J. Z. Umiastowskiej. To było miejsce, które przez wiele lat było bardzo ważne dla Polaków. Dzięki stypendiom tej fundacji do Rzymu mogło przybywać wielu naukowców, żeby prowadzić tam np. badania. Jest Papieski Instytut Studiów Kościelnych, który gromadzi bezcenne archiwalia dotyczące polskiej emigracji politycznej – tłumaczy Bartosz Czajka.
– Nasza mapa prezentuje poszczególne miejsca, które związały się z historią Polaków w Rzymie, ale na czele tych wielu instytucji byli konkretni ludzie. Tutaj mamy przede wszystkim takie postacie jak ambasador Kazimierz Papee, ale również Emeryk Hutten-Czapski i wiele innych osób. Dzięki ich pracy powstała polska kwatera na jednym z cmentarzy na północy Rzymu, gdzie te postacie są pochowane – dopowiada Michał Dworski.
Aplikacja dostępna jest poprzez stronę mapapolskiegorzymu.pl. Naukowcy przygotowali także Mapę „polskiego” Londynu, a w planach jest Mapa „polskiego” Nowego Jorku.
LilKa / opr. AKos
Fot. mapapolskiegorzymu.pl