Ofiary akcji „Erntefest” („Dożynki”) zostały upamiętnione w Lublinie. 3 i 4 listopada 1943 Niemcy zamordowali 42 tysiące żydowskich więźniów obozów na Majdanku, w Trawnikach i Poniatowej. W rocznicę tych tragicznych wydarzeń – 81 lat później – Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN” zorganizował misterium „Fuga śmierci”. Jego nazwa odnosi się do tytułu wiersza Paula Celana, który wybrzmiał na zakończenie misterium,
– Misterium „Lublin, Fuga Śmierci” to nasze upamiętnienie tego co wydarzyło się w Lublinie 3 i 4 listopada, kiedy Niemcy zamordowali ponad 42 tys. Żydów – mówi dyrektor Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN” Tomasz Pietrasiewicz. – W samym Lublinie, dokładnie 3 listopada, zostało rozstrzelanych ponad 18 tys. Żydów.
– 81 lat temu Niemcy mordując ponad 42 tysiące Żydów zamknęli krąg Zagłady, który rozpoczął się w marcu 1942 roku akcją Reinhardt – mówi dyrektor Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN” Tomasz Pietrasiewicz. – Powinniśmy o tym bardzo mocno pamiętać i mówić o tym. Tym bardziej że taką osią symboliczną wokół, której budujemy to upamiętnienie jest niezwykły wiersz Paula Celana „Fuga śmierci”. To jeden z najważniejszych tekstów poetyckich związanych z Zagładą.
– Misterium Bramy Grodzkiej przywołuje pamięć i jest to niezwykle ważne – podkreśla prezydent Lublina, Krzysztof Żuk. – Powinniśmy podkreślać, że nie ma historii Polski, Lublina bez historii Żydów i o tym opowiadać, że ta historia wielowiekowej współpracy, współdziałania, współżycia zakończyła się bestialskim mordem nazistów 81 lat temu.
Misterium „Fuga śmierci” rozpoczęło się w miejscu, gdzie przed II wojną światową stała synagoga Maharszala, następnie uczestnicy przeszli przez teren dawnej dzielnicy żydowskiej. Misterium zakończyło się przy monumentalnej instalacji na placu Zamkowym. Na konstrukcji „zawisły” litery, tworząc polski przekład słynnego wiersza Paula Celana „Fuga śmierci”, a uczestnicy spotkania wspólnie wyrecytowali utwór.
Utwór Paula Celana „Fuga śmierci” powstał po wydarzeniach z 3 listopada 1943 roku, kiedy to grająca muzyka miała zagłuszyć odgłosy egzekucji na Majdanku. Wiersz Celana jest jednym z najważniejszych tekstów poetyckich, związanych z Zagładą.
MaK / opr. AKos
Fot. Iwona Burdzanowska