W Lublinie ruszyła przebudowa pałacu Lubomirskich na potrzeby Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej. Wart ok. 190 mln zł remont potrwa do końca 2026 r. Na wystawie głównej „Podróż po Kresach” zwiedzający będą mogli prześledzić tysiąc lat losów tych ziem.
CZYTAJ: Dr Marcin Gapski: 11 listopada to dzień, w którym wszyscy nasi zaborcy zostali pokonani
O szczegółach przebudowy opowiedział dyrektor Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej w Lublinie dr Marcin Gapski. Podkreślił, że celem inwestycji jest stworzenie w centrum miasta nowoczesnej placówki muzealnej z poszanowanie jej historycznych walorów.
To największa przebudowa pałacu od 200 lat
– To największa przebudowa pałacu Lubomirskich od 200 lat, który wtedy był siedzibą Komisji Województwa Lubelskiego. W XIX w. pałac został odbudowany po pożarze w stylu klasycystycznym według projektu architekta Henryka Marconiego i w zasadzie w niezmienionym kształcie przetrwał do dziś. Remont ma przywrócić stan budynku z XIX w. – opisał dyrektor.
Przebudowa obejmuje przede wszystkim dobudowę dwóch kondygnacji podziemnych. Dzięki temu powierzchnia muzeum zwiększy się z 3 do 5 tys. mkw.
– Jest to bardzo trudne zadanie pod względem inżynieryjnym, tym bardziej że obiekt jest opieką wojewódzkiego konserwatora zabytków. Na razie prace idą zgodnie z planem – dodał dr Gapski.
Wystawa „Podróż po Kresach” na 2,5 tys. mkw
Na 2,5 tys. mkw. (kondygnacje podziemne, parter, pierwsze piętro) będzie główna wystawa „Podróż po Kresach”, która umożliwi zwiedzającym prześledzenie tysiąca lat losów tych ziem – od X w. do współczesności. Kanwę fabularną wystawy będzie stanowić podróż, którą w 1926 r. odbył prof. Ludomir Sawicki ze swoimi towarzyszami, m.in. na Wileńszczyznę, Polesie, Wołyń i Podole.
– Ekspozycja będzie opowiadać o dziejach krajów, które weszły w skład Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Będziemy mogli dowiedzieć się o Polsce, Litwie, Białorusi, Ukrainie, Łotwie oraz o wszystkich ludach, narodach i wyznaniach zamieszkujących na tym terytorium – wyjaśnił szef instytucji.
Prace budowlane – co zostanie odnowione?
Prace budowlane obejmują też odnowienie elewacji budynku i wymianę poszycia dachu. Planowane jest usunięcie wtórnych podziałów w środku budynku, bo wnętrza były wielokrotnie przebudowywane. Powstaną sale edukacyjne, sala konferencyjna, kuchnia do warsztatów kulinarnych, pracownie do konserwacji papieru i tkanin, biura, magazyn i kawiarnia.
Zwiedzającym zostaną udostępnione obie wieże w pałacu od strony ul. Radziwiłłowskiej, na które będzie można się wspiąć.
– Jedna z nich poświęcona będzie historii pałacu, placu Litewskiego, Krakowskiego Przedmieścia, a druga będzie prezentować panoramy różnych miast z tego terenu – dodał dr Gapski.
Jednocześnie przypomniał o trwającej akcji „Z Kresów ocalone: zbiórka pamiątek i opowieści kresowych”, której celem jest zachowanie spuścizny materialnej i duchowej Kresów. Dotychczas zebrano ponad 3 tys. pamiątek i 100 historii świadków.
Do kiedy potrwają prace remontowe?
Przebudowa pałacu ma potrwać do końca 2026 r. Jej koszt wynosi ok. 190 mln zł. Całość pieniędzy pochodzi z dotacji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Dyrektor Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej podkreślił, że pałac Lubomirskich był świadkiem wielu ważnych wydarzeń historycznych. Na przykład 7 listopada 1918 r. stał się siedzibą Rządu Tymczasowego Ludowego Republiki Polskiej pod przewodnictwem Ignacego Daszyńskiego. 5 listopada 1916 r. uroczyście ogłoszono Aktu 5 listopada zawierający obietnicę powstania Królestwa Polskiego.
Historia pałacu Lubomirskich
Pałac Lubomirskich (zwany też pałacem Poradziwiłłowskim) powstał w XVI w. jako własność rodu Firlejów. W XVIII w. rezydencję przejął magnacki ród Sanguszków z Litwy. W czasie konfederacji barskiej uległ pożarowi i jako zdewastowany obiekt trafił w posiadanie rodu Szeptyckich. Następnie stał się własnością burmistrza Beniamina Finke, który wykupił go na licytacji i przekazał na własność rządowi. Pałac pełnił wówczas funkcję siedziby Komisji Województwa Lubelskiego. W tym czasie został odrestaurowany w stylu neoklasycystycznym. Po kolejnym pożarze w 1829 r. pałac zrekonstruowano w stylu klasycystycznym.
Po II wojnie światowej budynek przekazano Uniwersytetowi Marii Curie-Skłodowskiej. W ostatnich latach swoją siedzibę miał tu Wydział Politologii. Na potrzeby utworzenia nowej placówki pałac kupiło od uczelni obecne Muzeum Narodowe w Lublinie, którego oddziałem jest Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej.
PAP / RL / opr. AKos
Fot. Krzysztof Ziemacki, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons