Na początku listopada 2024 roku w Lublinie odbyło się wydarzenie artystyczne Misterium „Lublin. Fuga śmierci”, upamiętniające ofiary tragicznych wydarzeń z 3 i 4 listopada 1943 roku, znanych jako „Aktion Erntefest” (operacja Żniwa). W ciągu tych dwóch dni w obozie koncentracyjnym na Majdanku naziści rozstrzelali osiemnaście tysięcy osób – ocalałych z getta lubelskiego.
Pomysłodawcy wydarzenia – Tomasz Pietrasiewicz i Witold Dąbrowski z Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN” – zainspirowali się słynnym wierszem Paula Celana „Fuga śmierci”, napisanym po tym, jak poeta przeczytał o egzekucjach dokonywanych przy dźwiękach walców i tang. Rola muzyki w obozach koncentracyjnych była również przedmiotem rozważań francuskiego filozofa Pascala Quignarda. W swoim prowokacyjnym eseju „Nienawiść do muzyki” odnosi się on do pierwotnej funkcji muzyki, która hipnotyzowała i zniewalała słuchaczy. Jest to również uniwersalna opowieść o próbach wyrażenia tego, co niewypowiadalne, za pomocą dźwięku.
Realizacja dźwięku Piotr Król. Fragmenty eseju Pascala Quignarda czyta Jarosław Zoń.
Fot. Iwona Burdzanowska