Od 1 czerwca banki, instytucje kredytowe lub notariusze przed zawarciem umowy lub podjęciem czynności muszą sprawdzać w rejestrze, czy PESEL osoby, która np. chce wziąć kredyty lub zrobić wpis do księgi wieczystej, został zastrzeżony.
Osobiście lub online
Jeżeli mimo zastrzeżenia numeru PESEL banki, instytucje kredytowe czy notariusze udzielą na przykład pożyczki, osoba poszkodowana, której dane skradziono, nie będzie musiała jej spłacać.
– Nikt także nie wypłaci gotówki z banku w kwocie wyższej niż trzykrotność najniższej krajowej pensji w Polsce – mówi kierownik referatu ewidencji ludności w Wydziale Spraw Administracyjnych Urzędu Miasta Lublin Dorota Pedrycz-Guzek. – Numer PESEL można zastrzec dwojako – przez aplikację mObywatel, czyli elektronicznie, w Internecie, jak również osobiście – można się zgłosić do dowolnego organu gminy i złożyć pisemny wniosek o zastrzeżenie numeru PESEL. W Lublinie, w każdym biurze obsługi mieszkańców na stanowiskach ewidencji ludności, można dokonać zastrzeżenia numeru PESEL. Jest wymagane osobiste stawiennictwo. Wniosek jest w formie pisemnej, osoba jest weryfikowana w systemie, w rejestrze zastrzeżenia numerów PESEL, pod kątem prawidłowości danych osobowych. Pracownik, po dokonaniu pozytywnej weryfikacji, wprowadza informację o zastrzeżeniu numeru PESEL. Pojawia się w niej data zastrzeżenia: dzień, godzina, minuta i sekunda.
CZYTAJ: Nadchodzą noce spadających gwiazd
– Numer PESEL jest zastrzegany od ręki, natomiast w drugą stronę, jeżeli planujemy jakąś transakcję finansową, czy ewentualnie wzięcie kredytu/ pożyczki, możemy zastrzeżenie numeru PESEL cofnąć, również na pisemny wniosek. Wtedy musi upłynąć 30 minut od dokonania cofnięcia. Możemy to zrobić przez aplikację, bez wychodzenia z domu – mówi Dorota Pedrycz-Guzek.
Czego nie możemy zrobić, kiedy już zastrzeżemy numer PESEL?
– Nie możemy wziąć kredytu, pożyczki, nie możemy niczego kupić na raty i nie możemy wypłacić w gotówce trzykrotności najniższego wynagrodzenia, jak również nie możemy niczego sprzedać czy dokonać transakcji u notariusza – zaznacza Dorota Pedrycz-Guzek. – Żaden operator telekomunikacyjny nie wyda nam duplikatu karty sim do naszego telefonu, bo też trzeba mieć cofnięcie zastrzeżenia numeru PESEL – dodaje.
CZYTAJ: Spotkania ze sztuką, przygoda i wypoczynek. Rozpoczęła się Wyżyna Teatralna
– Uważam, że zastrzeżenie ma więcej korzyści, dlatego że w jakiś sposób jesteśmy chronieni jako konsumenci przed nadużyciami, przed oszustami, którzy chcieliby wziąć kredyt czy kupić coś na raty w naszym imieniu. Czy jest to uciążliwe? Bywa. Dlatego że o ile na przykład numer PESEL możemy zastrzec przez mObywatela czy w urzędzie, możemy też dokonać tego przez pełnomocnika, i jest to furtka dla osób, które na przykład są niepełnosprawne albo obłożnie chore. I rzeczywiście w ich imieniu, za okazaniem pełnomocnictwa szczególnego w formie papierowej do dokonania czynności zastrzeżenia numeru PESEL, może pełnomocnik zastrzec numer PESEL. Gorzej w drugą stronę: ustawodawca nie przewidział możliwości cofnięcia zastrzeżenia numeru PESEL przez pełnomocnika. Tutaj pojawia się problem, bo taka osoba powinna w jakiś sposób osobiście stawić się w urzędzie i dokonać tego cofnięcia zastrzeżenia. Także to może być rzeczywiście kłopot.
W aplikacji mObywatel jest możliwość zaznaczenia, przez jaki czas chcemy, żeby numer PESEL był odblokowany. Po tym terminie, PESEL automatycznie zablokuje nam się ponownie. PESEL zostanie automatycznie zastrzeżony także wtedy, gdy zgłosimy utratę dowodu osobistego. Nie wpłynie to jednak na wyrobienie nowego dokumentu. Jeśli później będziemy chcieli cofnąć zastrzeżenie, to musimy zrobić to elektronicznie w aplikacji mObywatel lub stacjonarnie w dowolnym urzędzie gminy.
CZYTAJ: „Show, jakiego świat nie widział”. Co stoi za fenomenem Taylor Swift?
Od 17 listopada do końca 2023 roku numer PESEL zastrzegło w Lublinie 1768 osób. Przez pierwsze półrocze tego roku – 2631, z czego 1239 w samym czerwcu.
EwKa/ opr. DySzcz
Fot. pixabay.com