W najbliższą niedzielę, 9 czerwca odbędą się w Polsce wybory do Parlamentu Europejskiego.
Najważniejsze informacje związane z tymi wyborami przekazał sędzia Krzysztof Marek Niezgoda, komisarz wyborczy z Krajowego Biura Wyborczego, delegatura w Lublinie, w rozmowie z naszym reporterem Tomaszem Maczulskim.
Gdzie głosujemy, w jakich godzinach i o czym należy pamiętać?
Na terenie państw Unii Europejskiej wybory rozpoczęły się w czwartek, wtedy zagłosowali mieszkańcy Holandii. W niedzielę, na końcu, będą głosowali m.in. obywatele Polski. Lokale wyborcze będą otwarte od godz. 7.00 do godz. 21.00. W lokalu – siedzibie Obwodowej Komisji Wyborczej (OKW) wyborca będzie mógł oddać głos na swojego faworyta spośród listy, która będzie na karcie wyborczej.
Kto może głosować i jak oddać głos?
Do udziału w wyborach uprawnieni są obywatele Polski i Unii Europejskiej (na stałe zamieszkujący w Polsce), którzy najpóźniej w dniu głosowania ukończą 18 lat. Nie mogą być to osoby pozbawione prawa wyborczego, praw publicznych ani ubezwłasnowolnione. Warto sprawdzić w Centralnym Rejestrze Wyborców (CRW), ponieważ w tym dokumencie są ujęte osoby uprawnione do głosowania ze wskazaniem, gdzie dana osoba może odbyć akt głosowania. Zalecam aplikację Obywatel, Profil Zaufany, bo tam również można sprawdzić czy dana osoba jest ujęta w CRW i w której Komisji Obwodowej może oddać głos. Jeśli osoba nie będzie obecna w dniu wyborów w siedzibie komisji, czy np. w przeddzień wyborów zostanie przyjęta do szpitala, ma prawo oddania głosu w tym, zamkniętym obwodzie wyborczym. Tym samym powinna zgłosić kierownictwu jednostki wolę oddania głosu. W takich zamkniętych jednostkach jak szpitale czy sanatoria są specjalne obwody dla osób, które znajdują się tam w dniu wyborów.
CZYTAJ TAKŻE: Wybory do PE: Od północy z piątku na sobotę cisza wyborcza
Polska podzielona jest na 13 okręgów wyborczych. Województwo lubelskie stanowi okręg nr 8. Na terenie całego województwa jest ok. 2200 obwodowych komisji – znajdują się one w stałych siedzibach i niewiele się zmienia względem poprzednich wyborów. Opublikowane są obwieszczenia z informacjami, gdzie znajdują się siedziby OKW wraz z przyporządkowaniem terytorialnym. Każda osoba, która będzie chciała głosować, uprzednio otrzymać kartę do głosowania, powinna przedstawić komisji dokument tożsamości wraz ze zdjęciem. Najbardziej typowym dokumentem jest dowód osobisty, ale może być to inny dokument: paszport, prawo jazdy, legitymacja studencka. Chodzi o to, żeby komisja mogła zweryfikować czy jest to właściwa osoba. Zweryfikowanie tożsamości możliwe jest również przez aplikację mObywatel.
Okazujemy dowód tożsamości komisji, a co otrzymujemy w zamian?
Członkowie OKW wydają wyborcy kartę do głosowania. Obowiązkiem wyborcy jest pokwitowanie w spisie wyborców jej odbioru. W tego obowiązku zwolnione są osoby, które mają określone niepełnosprawności, ale muszę okazać to, że nie mogą złożyć danego podpisu.
W okręgu stanowiącym województwo lubelskie w karcie do głosowania zarejestrowanych jest 7 komitetów wyborczych, każdy przedstawił 10 kandydatów. Oznacza to, że wyborca ma prawo wyboru 1 z 70 kandydatów ujętych na karcie do głosowania. Jest to jednostronny dokument. Należy pamiętać, że aby głos był ważny należy dokonać skreślenia w kratce obok kandydata w postaci dwóch przecinających się lini, popularnie nazywane jest to „x”. Ważne, aby umieścić głos wyłącznie przy jednym z kandydatów. Po dokonaniu wyboru, wyborca udaje się do urny i powinien rzucić kartę do głosowania. Apeluję, aby było to wykonane w sposób, by nie można było zobaczyć na kogo wyborca zagłosował. Warto też sprawdzić, by na karcie do głosowania była odciśnięta pieczęć właściwej OKW.
Państwu Polskiemu przysługuje 53 miejsca w Parlamencie Europejskim. Jako posłowie zostaną wybrane te osoby, które uzyskały największą liczbę głosów. Obowiązuje również system progu wyborczego. W podziale mandatów będą brały udział te komitety wyborcze, które przekroczą 5% próg oddanych głosów. Następnie Państwową Komisja Wyborcza, po zebraniu danych z każdego okręgu, dokona rozdziału mandatów między poszczególne komitety wyborcze, a w ich ramach na poszczególnych kandydatów. Oznacza to, że nie ma możliwości ustalenia cząstkowych wyników wyborów na podstawie danego okręgu. Jedynie PKW w drodze komunikatu ustali i wskaże, który z kandydatów zostanie europosłem.
Z wyborami do Parlamentu Europejskiego związane jest pojęcie „mandatów wędrujących”, a wiąże się to z tym, że nie ma konkretnych mandatów przypisanych do okręgu wyborczego. W rzeczywistości promowane są duże okręgi, a zarazem te okręgi, w których będzie oddanych najwięcej głosów, mają szansę na większą reprezentację w PE. Historycznie można wskazać, że w 2019 roku województwo lubelskie otrzymało 3 mandaty do europarlamentu, a województwo śląskie miało ich aż 7.
Cisza wyborcza będzie obowiązywać dziś od północy do końca głosowanie we wszystkich państwach Unii Europejskiej, czyli do 23.00 w niedzielę. Wtedy też będą mogły być publikowane pierwsze dane cząstkowe z wyników wyborów.
W 2019 roku do urn podczas wyborów do PE poszło 62% uprawnionych do głosowania w Polsce.
We wrześniu 2023 r. posłowie i posłanki zatwierdzili decyzję Rady Europejskiej o zwiększeniu liczby mandatów w Parlamencie Europejskim o 15, czyli do 720, na kadencję 2024-2029.
ToMa / opr. KS
Fot. archiwum RL