81 lat temu wybuchło powstanie w getcie warszawskim. Był to największy zbrojny akt oporu Żydów w czasie II wojny światowej. Na placu Zamkowym w Lublinie można oglądać wystawę przygotowaną przez lubelski oddział Instytutu Pamięci Narodowej. Jest ona poświęcona młodym żydowskim bojownikom, którzy sprzeciwiali się niemieckiemu ludobójstwu.
– Niemcy chcieli być bezkarni. Chcieli dokonać tej zagłady w taki sposób, by nikt nigdy się o niej nie dowiedział – mówi Robert Derewenda, dyrektor IPN w Lublinie. – Żydowscy bojownicy, żołnierze, ci, którzy walczyli w getcie warszawskim, nie tylko ginęli z honorem, ale pokazali całemu światu, że będą się bronić. Pokazali też, iż Niemcy dokonują Holokaustu, że Niemcy zabijają Żydów.
CZYTAJ: O losach lubelskich Żydów. Dzień Pamięci o Holokauście
– To bardzo ważne, aby przekazywać historię młodym ludziom – mówi Renata Śniadecka-Mandryk, nauczycielka ze Szkoły Podstawowej nr 33 im. 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej w Lublinie. – To taka żywa lekcja historii, tragiczna, ale i dająca nadzieję, że trzeba walczyć o swoją godność i wolność. Nie zawsze trzeba być potulnym i stłamszonym, ale lepiej umrzeć od kuli niż z głodu.
– Armia Krajowa pomagała powstańcom – dodaje dr Robert Derewenda. – Kiedy wybuchło powstanie w getcie, nad gettem warszawskim powieszono dwie flagi. Z jednej strony żydowską z gwiazdą Dawida, z drugiej strony flagę biało-czerwona, bowiem byli to obywatele państwa polskiego, polscy Żydzi, którzy walczyli z okupantem niemieckim.
Po otwarciu wystawy odbył się spacer edukacyjny „Nieme świadectwa życia i Zagłady lubelskich Żydów”. W jego trakcie uczniowie poznali inicjatywy powstałe w przestrzeni miejskiej mające upamiętnić lubelskich Żydów.
19 kwietnia 1943 roku wojsko niemieckie otoczyło teren getta w celu jego likwidacji i eksterminacji jego mieszkańców. Żołnierze niemieccy spotkali się z oporem powstańców. Walki trwały do 16 maja 1943 roku.
W wyniku powstania zginęło i zostało zamordowanych około 12 tys. Żydów. Większość z 60 tys. osób znajdujących się przed powstaniem w getcie zostało wywiezionych do obozu koncentracyjnego na Majdanku lub obozów pracy w Poniatowej, Trawnikach i Budzyniu.
InYa / opr. ToMa
Fot. Piotr Michalski