214 lat temu, 1 marca 1810 roku (podawane są także inne daty), w Żelazowej Woli urodził się Fryderyk Chopin, uznawany za najwybitniejszego polskiego kompozytora i pianistę. Jego koncerty, nokturny czy polonezy na trwałe weszły do kanonu światowej muzyki. Artysta jest też uważany za jednego z najlepszych kompozytorów epoki romantyzmu. Jego talent odkryto, gdy miał zaledwie kilka lat.
CZYTAJ: Najcieplejszy luty od 150 lat. W Puławach odnotowali pogodowy rekord
Cyprian Kamil Norwid napisał o nim: „Rodem Warszawianin, sercem Polak, a talentem świata obywatel”. Fryderyk Chopin, obdarzony wielką wrażliwością artystyczną, stworzył indywidualny styl, łączący narodowe i ludowe tradycje muzyki polskiej z ideami romantyzmu. Nazywany „poetą fortepianu”, był także wielkim patriotą. Swoją muzyką upominał się o wolność dla ojczyzny, będącej wówczas pod zaborami. Robert Schumann pisał o Chopinie, że jego dzieła to „armaty ukryte w kwiatach”.
Fryderyk Chopin od dzieciństwa przejawiał talent muzyczny
Naukę gry na fortepianie rozpoczął u Wojciecha Żywnego, wcześniej muzykowała z nim przy fortepianie matka. Jako siedmiolatek był już autorem dwóch polonezów – g-moll i B-dur. Wzmianki o genialnym dziecku szybko zachwyciły warszawską arystokrację. Często występował na prywatnych przyjęciach w wytwornych salonach stolicy oraz na koncertach dobroczynnych. W 1822 roku rozpoczął naukę kompozycji u Józefa Elsnera w warszawskiej Szkole Głównej Muzyki. W wieku 19 lat był uznawany za kompozytora narodowego.
Ostatni koncert w Teatrze Narodowym
Tuż przed wybuchem powstania listopadowego, 11 października 1830 roku, dał swój ostatni koncert przed warszawską publicznością. Jego występ w Teatrze Narodowym zgromadził około 700 osób. 5 listopada 1830 roku, zmuszony sytuacją polityczną, udał się na emigrację najpierw do Drezna, następnie do Wiednia, Salzburga, Monachium i Stuttgartu.
We wrześniu 1831 roku przybył do Paryża, gdzie osiadł na stałe, zyskując niebawem europejski rozgłos. Wykonując własne utwory, utrwalał coraz silniej swoją pozycję kompozytora i pianisty. Pięć lat później, jesienią 1836, poznał pisarkę George Sand, która stała się przyjaciółką i towarzyszką jego życia.
Śmierć w Paryżu
Od 1839 roku stan zdrowia chorego na gruźlicę Chopina zaczął się pogarszać. W 1848 roku odbył ostatnią podróż koncertową po Anglii i Szkocji, 16 listopada występując po raz ostatni w Londynie. Fryderyk Chopin zmarł 17 października 1849 roku w Paryżu. Zgodnie z jego wolą, podczas pogrzebu zostało wykonane „Requiem” Wolfganga Amadeusza Mozarta i „Marsz żałobny” autorstwa kompozytora. Chopin został pochowany na cmentarzu Pere-Lachaise.
Serce kompozytora w Polsce
Wolą artysty było też, aby urnę z jego sercem przewieziono do Polski i umieszczono w warszawskim kościele Świętego Krzyża. Wybór tego miejsca nie był przypadkowy – przez wiele lat był to kościół parafialny rodziny Chopinów. W 1850 roku siostra kompozytora – Ludwika Jędrzejewicz – przewiozła serce Chopina do Warszawy.
W 1879 roku zostało umieszczone w filarze świątyni. W czasie Powstania Warszawskiego urnę z sercem kompozytora ewakuowano do Milanówka. Po wojnie, 17 października 1945 roku, w rocznicę śmierci kompozytora, serce Chopina wróciło do kościoła św. Krzyża. Spoczywa tam do dziś (obecnie jest to bazylika), pod epitafium z napisem: „Fryderykowi Chopinowi – rodacy”.
Chopin skomponował 2 koncerty fortepianowe i 57 mazurków, a także liczne polonezy, nokturny, preludia, ballady, sonaty, etiudy i pieśni. Wywarł ogromny wpływ na twórczość wielu kompozytorów, był pierwszym wybitnym twórcą tzw. szkół narodowych w muzyce romantycznej. Jego inspiracja i oddziaływanie widoczne były w kompozycjach Edvarda Griega, Claude’a Debussy’ego, Maurice’a Ravela czy Siergieja Rachmaninowa.
Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina
Od 1927 roku w Polsce jest organizowany Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina z udziałem najwybitniejszych artystów z całego świata. Jest to najstarszy na świecie monograficzny konkurs muzyczny, o wielkim prestiżu i rozgłosie. Ostatni – XVIII Konkurs Chopinowski – odbył się w Warszawie w 2021 roku. Organizowane są także festiwale muzyki Chopina, między innymi w Valldemossie, Genewie, Dusznikach, Paryżu i Gandawie.
IAR / RL / opr. AKos
Fot. Louis-Auguste Bisson, Public domain, via Wikimedia Commons / National Museum in Warsaw, Public domain, via Wikimedia Commons / Nihil novi, Public domain, via Wikimedia Commons