4 grudnia przypada Barbórka – tradycyjne święto górników, obchodzone od XIX wieku w dzień świętej Barbary z Nikomedii. Jest to uroczysty dzień nie tylko dla pracowników górnictwa, ale także geologów oraz innych osób wykonujących zawody związane z poszukiwaniem paliw kopalnych. Społeczność górnicza świętuje Barbórkę jako wydarzenie religijne, zawodowe i rodzinne.
Święto Barbórki w PRL
W czasach PRL-u obchody Dnia Górnika były zdominowane przez uroczystości państwowe. W latach 80. zaczęto również organizować tzw. karczmy piwne, czyli spotkania gwareckie. Ich odpowiednikiem dla kobiet są tzw. combry babskie. Te, na stałe weszły do obchodów Barbórki w latach 90.
Kim była św. Barbara – patronka górników
To właśnie 4 grudnia Barbary najczęściej obchodzą swoje imieniny. Święta Barbara, córka poganina Dioskura z Heliopolis, żyła na przełomie III i IV wieku. Była nie tylko wykształcona i inteligentna, lecz także odznaczała się wieloma zdolnościami i urodą. Ojciec wysłał ją na naukę do Nikomedii. Tam zetknęła się z chrześcijaństwem. Prowadziła korespondencję z wielkim filozofem i pisarzem Orygenesem z Aleksandrii. Pod jego wpływem przyjęła chrzest i złożyła ślub czystości.
Gdy ojciec dowiedział się, że Barbara została chrześcijanką, chciał zmusić ją do wyparcia się wiary. Została zamknięta w wieży, a kiedy to nie odniosło skutku, Dioskur doniósł na nią do władz, prześladujących wówczas chrześcijan. Zginęła, ścięta mieczem, około 305 roku. Jest patronką osób pracujących pod ziemią oraz narażonych na nagłą śmierć, w tym górników, hutników, marynarzy, rybaków, żołnierzy, a nawet więźniów.
Św. Barbara w ikonografii
W ikonografii św. Barbara jest przedstawiana w długiej, pofałdowanej tunice i w płaszczu. Na głowie ma koronę, niekiedy czepek. W ręku trzyma kielich i hostię. Zgodnie z legendą, krótko przed śmiercią, anioł przyniósł Barbarze komunię świętą.
Kult św. Barbary w Polsce sięga średniowiecza, a pierwszy kościół ku jej czci wybudowano w 1262 roku w Bożygniewie koło Środy Śląskiej. Barbara jest darzona wielką czcią także w Czechach, Saksonii, Lotaryngii, południowym Tyrolu i Zagłębiu Ruhry.
Z osobą świętej wiąże się wiele polskich przysłów, jak: „Barbara święta o górnikach pamięta”, „Barbara po wodzie, Boże Narodzenie po lodzie”, „Kiedy na św. Barbarę błoto, będzie zima jak złoto”.
Obchody Barbórki w lubelskiej kopalni
Barbórkę świętują m.in. górnicy z Lubelskiego. W Bogdance odwołano tradycyjną część artystyczną i kabaretową Biesiady Górniczej. To w związku z tragicznym wypadkiem w kopalni Sobieski w Jaworznie, w którym zginęło czterech górników. Decyzja zapadła „w imię solidarności z rodzinami świętej pamięci górników”.
Obchody Barbórki w Bogdance rozpoczną się mszą świętą o godzinie 9:00 w kościele w Puchaczowie. Następnie o godzinie 10:15 zostanie odsłonięty i poświęcony pomnik pamięci górników, który znajduje się obok budynku zarządu Bogdanki.
CZYTAJ: Tragedia w Jaworznie. Lubelska kopalnia odwołuje biesiadę górniczą
Uroczysta akademia w cechowni w Bogdance rozpocznie się o godzinie 11:00. Po wręczeniu medali i odznaczeń, uczestnicy uroczystości udadzą się na górniczy posiłek, któremu nie będzie towarzyszyła część artystyczna ani kabaretowa.
Z kolei obchody górniczego święta pracowników odkrywkowej kopalni kredy planowane są w Chełmskim Domu Kultury. Organizuje je Zarząd Cemex oraz Cementownia Chełm. Początek o godzinie 11:00.
EwKa / IAR / opr. WM
Fot. archiwum / wikimedia.org