Badania przeprowadzone w ostatnich latach wykazały liczne korzyści płynące z suplementacji witaminy D3, czyli tzw. witaminy słońca. O ile jej podaż w okresie jesienno-zimowym jest uzasadniona ze względu na ograniczoną syntezę skórną, o tyle pojawia się pytanie, czy latem nadal potrzebna jest suplementacja witaminy D. Jak jest w rzeczywistości? Sprawdź!
Korzyści płynące ze stosowania witaminy D3
Witamina D to prohormon – jednorodny chemicznie związek, który obejmuje dwie substancje [1]:
- witaminę D (ergokalcyferol);
- witaminę D3 (cholekalcyferol).
Powszechnie wiadomo, że podstawową rolą witaminy D jest regulacja wchłaniania wapnia i utrzymanie zdrowia kości, a zwłaszcza zapobieganie krzywicy u dzieci i osteomalacji u dorosłych [1]. Poza tym podkreśla się, że witamina D3 pomaga zapobiegać infekcjom, chorobom nowotworowym i układu krążenia [2] oraz ma wpływ na zmniejszanie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy, zakażeń i chorób autoimmunologicznych [1].
Jak zdiagnozować niedobór witaminy D3?
Najlepszym sposobem ocenienia zasobów witaminy D w organizmie jest wykonanie badania polegającego na oznaczeniu w surowicy całkowitego stężenia 25(OH)D, czyli 25-hydroksywitaminy D. Jest to aktywny metabolit witaminy D3, dzięki któremu można ocenić jej poziom w organizmie. Tym sposobem pacjent otrzymuje informacje, czy stosowana przez niego suplementacja jest wystarczająca, czy może nie, bo cierpi na przykład na zaburzenia wchłaniania [3].
Progi diagnostyczne określające stężenia surowicy 25(OH)D w Polsce są następujące [4]:
- ≤20 ng/ml (50 nmol/L) – niedobór witaminy D,należy natychmiast zastosować leczenie w dawce terapeutycznej;
- od >20 ng/ml (50 nmol/L) do <30 ng/ml (75 nmol/L) to suboptymalny poziom witaminy D, który wymaga umiarkowanego zwiększenia dawki;
- od ≥30 ng/ml (75 nmol/L) do 50 ng/ml (125 nmol/L) to adekwatny do optymalnego poziom witaminy D;
- od >50 ng/ml (125 nmol/L) do 100 ng/ml (250 nmol/L) wskazują na wysoką podaż witaminy D;
- wyższe niż 100 ng/ml (250 nmol/L) odzwierciedlają zwiększone ryzyko zatrucia i potrzebę ograniczenia lub zaprzestania suplementacji, lub leczenia do uzyskania docelowego stężenia 25(OH)D.
Warto również zwrócić uwagę na sygnały, jakie wysyła organizm. Oznaki niedoboru witaminy D3 obejmują m.in.: [3]
- utratę masy kostnej;
- objawy neurologiczne;
- bóle kostno-mięśniowe;
- osłabienie organizmu;
- upośledzenie odporności;
- zwiększone ryzyko reakcji autoimmunologicznych;
Letnie słońce i inne źródła witaminy D3
Witamina D3, czyli cholekalcyferol występuje w produktach pochodzenia zwierzęcego. Należą do nich przede wszystkim:
- tłuste ryby morskie (łosoś, sardynka, makrela);
- oleje rybie (tran);
- jaja, zwłaszcza żółtko;
- wątróbka.
Mniejsze jej ilości zawierają mięso czerwone i drobiowe, podroby i produkty mleczne [5]. Oczywiście źródła pokarmowe nie są jej jedynym źródłem. Dostępna jest również w suplementach diety i lekach, które uzupełniają jej niedobór. Jednak na całym świecie podkreśla się syntezę skórną jako najważniejsze źródło witaminy D3. Wówczas jest ona wytwarzana na skutek ekspozycji skóry na promieniowanie UVB. Niestety jest to dość mocno ograniczane przez unikanie słońca, zakrywanie ciała ubraniami, słuszne stosowanie zalecanych kosmetyków z filtrami przeciwsłonecznymi czy też po prostu zbyt małą ilość słonecznych dni w ciągu roku. Tymczasem sama dieta bez ekspozycji na UVB nie jest w stanie zapewnić odpowiedniego poziomu witaminy D3 w organizmie. Dlatego w wielu przypadkach zaleca się stosowanie preparatów suplementacyjnych [3].
Witamina D3 w sezonie letnim – zalecenia
Zgodnie z nowymi wytycznymi dzienne zapotrzebowanie na witaminę D u osób zdrowych zaspokajają następujące dawki dobowe [4].
Dla dzieci [4]:
- wiek 0–6 miesięcy: 400 IU;
- wiek 6–12 miesięcy: 400–600 IU;
- wiek 1-3 lat: 600 IU;
- wiek 4-10 lat: 600–1 000 IU.
Dla młodzieży i dorosłych [4]:
- młodzież 11-18 lat: 1 000–2 000 IU;
- osoby dorosłe w wieku 19-65 lat: 1 000–2 000 IU;
- młodsi seniorzy (>65–75 lat): 1 000–2 000 IU;
- starsi seniorzy (>75–89 lat): 2 000–4 000 IU.
Powszechnie przyjęto, że synteza skórna witaminy D3 jest efektywna w okresie letnim, gdy na niebie świeci słońce i nie przysłaniają go chmury. W Polsce jest to okres od maja do września, pomiędzy godziną 10:00 a 15:00. Czy zatem suplementacja witaminy D3 jest potrzebna tylko jesienią i zimą, a nie w sezonie letnim? Otóż zgodnie z najnowszymi zaleceniami zaleca się suplementować witaminę D3 przez 12 miesięcy. Dlaczego? Okazuje się, że nawet w miesiącach wiosennych i letnich synteza witaminy D przez skórę jest ograniczona ze względu na przebywanie w zamkniętych pomieszczeniach w domu, w pracy, w szkole, w przedszkolu itp. [5].
Uznaje się, że suplementacja cholekalcyferolem jest zalecana i bezpieczna przez cały rok [5]. Dlatego warto zadbać o odpowiedni poziom witaminy D w organizmie.
Na zlecenie Juvit.
Bibliografia:
[1] Koblańska M., Witamina D – artykuł przeglądowy, 2018 (witryna internetowa: https://www.termedia.pl/poz/Witamina-D-artykul-przegladowy,29159.html (dostęp: 16.08.2023)).
[2] Znaczenie witaminy D i wskazania do jej suplementacji, Gastroenterologia pediatryczna (witryna internetowa: https://gastroenterologia-praktyczna.pl/a2396/Znaczenie-witaminy-D-i-wskazania-do-jej-suplementacji.html/ (dostęp: 16.08.2023)).
[3] Kennel K.A. i in., Niedobór witaminy D u dorosłych: kiedy badać i jak leczyć, Medycyna po Dyplomie, VOL 20, NR 5, MAJ 2011, 61-68.
[4] Płudowski, P. i in.; Guidelines for Preventing and Treating Vitamin D Deficiency: A 2023 Update in Poland. Nutrients 2023, 15, 695.
[5] Wnęk D., Witamina D – jaka dawka jest bezpieczna?, 2023 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/139889,witamina-d-jaka-dawka-jest-bezpieczna (dostęp: 16.08.2023)).
Artykuł sponsorowany