77 lat temu – 8 maja 1946 r. – oddział Obwodu WiN Zamość rozbił więzienie w Zamościu. Decyzję o akcji podjął komendant zamojskiego obwodu WiN pułkownik Marian Pilarski ps. „Jar”. Jej wykonania na czele 12 żołnierzy podjął się porucznik Roman Szczur ps. „Urszula”.
W czasie akcji zostało uwolnionych 301 – według innych źródeł 346 – więźniów, w tym czterech podkomendnych Szczura skazanych na karę śmierci.
Wieczorem, o godz. 20.45 rozbrojono kierownika Działu Specjalnego UB Jana Kościka i jego brata. „Urszula” poprowadził Kościka pod wizjer więzienia i kazał poprosić o otworzenie bramy. Wówczas troje żołnierzy wbiegło do środka opanowując dyżurkę. Pozostali rozpoczęli uwalnianie więźniów. Podczas akcji zabitych zostało kilku strażników oraz jeden z żołnierzy WiN.
CZYTAJ: Lubelskie obchody Narodowego Dnia Zwycięstwa
W czasie wymiany ognia został zabity Edward Świst „Miś”, a Stefan Policha „Krasnopolski” został ranny i następnego dnia został aresztowany przez MO. Ze strony aparatu represji zabitych zostało pięciu strażników więziennych.
W odwecie 15 maja funkcjonariusze lubelskiego UB aresztowali matkę „Urszuli”, jego siostrę i szwagra.
PaSe / opr. WM
Fot. lublin.ipn.gov.pl, Michał Marczuk