Święta Wielkanocy to najstarsze i najważniejsze święto chrześcijańskie, obchodzone już od IV wieku. To czas, z którym wiąże się wiele tradycji i zwyczajów. Choć część z nich z biegiem czasu zanikła, wiele nadal jest kultywowanych przez katolików w Polsce.
Wielkanoc i nadejście wiosny
– Kultura chrześcijańska przejęła wiele elementów pochodzących jeszcze z czasów przedchrześcijańskich – zaznacza Anna Fajge-Samoń z Muzeum Wsi Lubelskiej w Lublinie. – Sam zwyczaj lanego poniedziałku, śmigus dyngus jest związany z obchodami jeszcze przedchrześcijańskimi – obchodami nadejścia wiosny. To bardzo ważne, że Święta Wielkanocne przypadają na wiosnę. Żeby zachęcić wiosnę do nadejścia i zakończyć okres zimy, praktykowane były różnego rodzaju rytuały. Był np. zwyczaj bicia się zielonymi witkami, który miał zapewnić pomyślność, zdrowie i siły witalne w nadchodzącym sezonie wiosennym.
CZYTAJ: Lublin: Spowiedź przed Wielkanocą [ADRESY, GODZINY]
Palmy wielkanocne
Wiązanki palm wielkanocnych przygotowywano na pamiątkę uroczystego wjazdu Pana Jezusa do Jerozolimy.
– W tradycji ludowej były prostymi wiązankami, które miały jednak swój stały skład – wskazuje Anna Fajge-Samoń. – Zawsze musiały się tam znaleźć gałązki wierzby, bo wierzba to roślina, która poradzi sobie w każdych warunkach, a więc jest to symbol życia. Z drugiej strony – dla kontrastu – musiał znaleźć się tam element martwy, więc zawsze były też trzciny, jako nawiązanie do śmierci Pana Jezusa. Witki wierzbowe i trzcina otoczone były zielonymi roślinami, w zależności od tego, co rosło. To był symbol życia wiecznego, bo skoro to rośliny zimozielone, nigdy nie tracą swojego koloru. Elementem radosnym powinien być jeszcze kwiatek.
Zwyczaj palmowania
Duże znaczenie miała palma wielkanocna poświęcona w Niedzielę Palmową.
– W momencie poświęcenia zdobywała właściwości troszkę boskie, więc miała funkcję ochronną – podkreśla Anna Fajge-Samoń. – Po wyjściu z kościoła był zwyczaj palmowania, czyli lekkiego bicia się palmami. Przy tym mówiono różne formuły, m.in. „Palma bije, nie ja biję, niech Marysia sto lat żyje”.
CZYTAJ: Etykieta w pigułce. Jak zachować się przy stole?
Wielkanocne pisanki
Nieodłącznym elementem świąt Wielkanocy, który przetrwał do dziś, są pisanki. Ze zdobieniem jajek wiąże się bardzo długa tradycja.
– Jeżeli chodzi o tradycję chrześcijańską, jest m.in. taka legenda, że Maria Magdalena, chcąc ochronić Jezusa od śmierci, podarowała Piłatowi jajka, a łzy, które spływały jej z oczu udekorowały to jajko – opowiada Anna Fajge-Samoń. – Stąd na wsiach mówiono, że to dziewczęta powinny przygotowywać pisanki i dawać je chłopakom. Był też zwyczaj, że rodzice chrzestni podarowywali takie pisanki.
W tradycyjnych polskich domach można było znaleźć pisanki np. na oknie lub za obrazem, gdzie były przechowywane latami. Pisanki miały chronić od nieszczęść i zapewniać powodzenie w życiu oraz urodzaj. Im starsza pisanka, tym większą miała moc.
RL / opr. WM
Fot. pixabay.com