20 marca o godzinie 22.24 rozpocznie się astronomiczna wiosna. Kiedy Słońce osiągnie punkt równonocy wiosennej, zwany punktem Barana, dzień i noc będą trwały wówczas tyle samo – po 12 godzin. W kolejnych dniach słońce mocniej ogrzewające półkulę północną spowoduje, że dzień stanie się coraz dłuższy aż do równonocy jesiennej, od której zacznie się skracać. Wiosna potrwa do 21 czerwca, kiedy powitamy astronomiczne lato.
Wiosna astronomiczna a wiosna kalendarzowa
Astronomiczna wiosna nie zawsze pokrywa się z wiosną kalendarzową, której początek ma stałą datę i jest to 21 marca. Przyjęło się, że właśnie tego dnia jest świętowany pierwszy dzień wiosny. Zgodnie z ludowym zwyczajem topi się wtedy marzannę. To wielowiekowa tradycja, bowiem już w XV stuleciu pisał o niej Jan Długosz w “Kronikach”. Topienie słomianej kukły wyobrażało symboliczne zniszczenie zimy, śmierci oraz wszelkiego zła i miało zapewnić obfite plony.
Z nadejściem wiosny, w ostatni weekend miesiąca – w nocy z 25 na 26 marca – nastąpi zmiana czasu na letni. Przestawimy wtedy zegarki o godzinę do przodu – z godziny 2.00 na 3.00. To oznacza, że tej nocy będziemy spać godzinę krócej, natomiast czekają nas dłuższe i jasne popołudnia. W Unii Europejskiej od lat trwa debata nad tym, czy zmienianie czasu ma sens. Wszystko wskazuje na to, że za kilka lat przez cały rok będzie obowiązywać jeden czas. Prawdopodobnie ostatni raz zegarki będziemy przestawiać w 2026 roku.
CZYTAJ: Klimatolog: przeciętne temperatury są w Polsce o prawie 2 stopnie wyższe niż 70 lat temu
W wielu kalendarzach pierwszy dzień wiosny jest jednocześnie pierwszym dniem roku, jak chiński Nowy Rok – “Święto Wiosny”, przypadający między 21 stycznia a 20 lutego. Polskie słowo “wiosna” ma korzenie w języku praindoeuropejskim, “ves” oznaczało jasność, światło i radość.
Zwiastuny wiosny w przyrodzie
Pierwszy kwiat wiosenny to prymula, czyli pierwiosnek. Z kolei popularny i lubiany kwiat “śnieżyczka przebiśnieg”, choć uchodzi za zwiastun wiosny, jest charakterystyczny dla pory roku zwanej przedwiośniem.
Nadchodzącą wiosnę zwiastują także skowronki, które w ciepłe dni nad polami i łąkami zaczynają loty godowe, wydając charakterystyczne odgłosy dzwonienia. Podobnie jest z kosami, których fletowy głos można usłyszeć w miastach.
Różne rodzaje wiosny
Wiosna astronomiczna i kalendarzowa to tylko niektóre rodzaje wiosny. Jest także wiosna termiczna, która zaczyna się wtedy, kiedy średnia dobowa temperatura przekracza 5 stopni, ale osiąga nie więcej niż 10 stopni. Dla botaników istotna jest wiosna fenologiczna – okres w przyrodzie, kiedy trawa staje się zielona, a na drzewach pojawiają się pąki kwiatów i liści. Jej pierwsze oznaki możemy zauważyć w postaci kwitnącej leszczyny.
IAR / RL / opr. WM
Fot. pixabay.com, pexels.com