Osobowość paranoiczna charakteryzuje się nadmierną podejrzliwością, obniżonym lub całkowitym brakiem zaufania do innych ludzi oraz tendencją do interpretowania ich zachowań jako niebezpiecznych. Osoby z taką osobowością często wierzą, że całe otoczenie lub konkretne osoby z danego środowiska chcą im zaszkodzić. Osoby z takim typem osobowości są również bardziej podatne na prześladowcze myśli oraz mogą wierzyć w rozmaite teorie spiskowe. Osobowość paranoiczna może prowadzić do trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu relacji z innymi oraz do problemów emocjonalnych i społecznych. Dowiedz się o tym zagadnieniu nieco więcej, by wiedzieć, jak reagować!
Zaburzenia osobowości potrafią bardzo poważnie zaburzyć codzienne funkcjonowanie i wpłynąć na każdą sferę życia człowieka – negatywnie oddziaływać na jego związki, relacje interpersonalne, karierę czy samorozwój. Mogą również doprowadzić do poważnych problemów z prawem – w końcu rozmaite zaburzenia objawiają się w różny sposób, mogą też doprowadzić do czynów niebezpiecznych czy wręcz właśnie niezgodnych z prawem. A jaki jest człowiek z osobowością paranoiczną?
Czym jest osobowość paranoiczna?
Osobowość paranoiczna to typ osobowości, który charakteryzuje się przede wszystkim nadmierną podejrzliwością. Takie osoby nie wierzą w dobre intencje ludzi, zawsze doszukując się drugiego dna i złych intencji. Mogą też być bardzo podatne na rozmaite teorie spiskowe, wierząc w nie i wszędzie doszukując się potwierdzenia swoich przypuszczeń i podejrzeń.
Zdarza się, że taka osoba jest podejrzliwa i niechętna innym już na pierwszy rzut oka. Bywa jednak, że takie osoby są bardzo otwarte, przyjacielskie i przyjemne w obyciu, a osobowość paranoiczna daje o sobie znać dopiero przy bliższym poznaniu.
Dla osoby z tym typem osobowości nie mają znaczenia fakty. Jeśli nie pasują do snutej wizji czy teorii, to uważane są za nieprawdziwe, kłamliwe, czy takie, które są przedstawiane specjalnie, by mydlić oczy i ukrywać przed wzrokiem „prawdę”, do której dotarła dana osoba. Pierwszym krokiem przy podejrzeniach zaburzeń osobowości może być konsultacja psychologiczna. Więcej informacji na ten temat znajdziesz tutaj: https://psychoterapiacotam.pl/psycholog-warszawa.
Przyczyny osobowości paranoicznej
Nie wiadomo do końca, jak i dlaczego kształtuje się u danej osoby osobowość paranoiczna. Samo kształtowanie osobowości to naprawdę bardzo złożony proces, który trwa całymi latami. Nie jest to coś, co pojawia się nagle. Osobowość paranoiczna nie jest też chorobą – to zaburzenie, które może zacząć się kształtować z wielu rozmaitych powodów.
Może to być zaburzenie spowodowane przez czynniki biologiczno-genetyczne. Mogą za nie odpowiadać nieprawidłowości w chemii mózgu, w tym z neuroprzekaźnikami. Istnieje też szansa, że dziecko, w którego rodzinie występuje to konkretne zaburzenie, też wykształci osobowość paranoiczną. Choć nie namierzono jeszcze genów, które za to odpowiadają, nadal też nie można wykluczyć tej możliwości.
Największy nacisk kładzie się jednak na czynniki psychologiczne i środowiskowe. Dziecko, które nie zazna ciepła i zrozumienia, nie będzie częścią grupy rówieśniczej, czy nie będzie się czuło pełnoprawnym, chcianym i kochanym członkiem rodziny, może przestać ufać ludziom i zawsze w ich gestach, słowach czy czynach doszukiwać się czegoś złego, interesowności lub chęci wyrządzenia krzywdy. To może rozwinąć osobowość paranoiczną.
Może się ona rozwinąć też na skutek traumatycznego wydarzenia, przez które dany człowiek stracił zaufanie do ludzi, zamknął się w sobie i czyni wszystko, co w jego mocy, by już nigdy nie zostać skrzywdzonym – nawet jeśli ludzie chcą mu po prostu pomóc, może to być odbierane jako atak.
Dużo zależy też od indywidualnych cech danego człowieka. Osoby nadwrażliwe, źle przyjmujące krytykę czy wycofane społecznie też mogą rozwinąć rozmaite zaburzenia osobowości, w tym właśnie osobowość paranoiczną.
Objawy osobowości paranoicznej
Zaburzenia osobowości u każdej osoby mogą rozwijać się inaczej. Diagnoza osobowości paranoicznej jest też mocno utrudniona, bowiem ludzie, którzy cierpią z powodu tego zaburzenia bardzo rzadko zdają sobie z tego w ogóle sprawę. W końcu ich zaburzenie powoduje skrajny brak zaufania do otoczenia i wszystko, co zostanie powiedziane przez innych jest przez takie osoby odbierane zupełnie inaczej. Istnieją jednak pewne charakterystyczne objawy tego zaburzenia.
Przede wszystkim właśnie jest to skrajny brak zaufania do ludzi i tego, że mogą mieć dobre, czyste intencje. Taka osoba może zawsze doszukiwać się drugiego dna i ukrytych, złych motywów. Ma też swój własny sposób interpretowania faktów – zawsze przeinacza je tak, by wyszło, że to jej teorie i wnioski są słuszne. Bardzo źle znoszą też krytykę, wszystko odbierają jako atak na siebie, czy wręcz jako element spisku, który ma na celu ich zniszczyć.
Z czasem coraz bardziej wycofują się z życia społecznego, bo są przekonani, że wszyscy dookoła są częścią jakiegoś spisku czy „układu”. Jednocześnie uważają się za centralną oś wszystkich wydarzeń – mogą być przekonane, że wszystko, nawet najbardziej nieistotne rzeczy, które dzieją się w ich otoczeniu, mają związek z nimi i są częścią czegoś większego. Charakterystyczne dla osobowości paranoicznej jest bowiem snucie kolejnych, coraz bardziej rozbudowanych teorii spiskowych, które mają na celu tłumaczyć świat i wszystkie wydarzenia.
Osobowość paranoiczna – leczenie
Leczenie osobowości paranoicznej to naprawdę duże wyzwanie. Przede wszystkim dlatego, że osoby z tym typem osobowości, nawet jeśli zgodzą się udać do specjalisty, namówione przez osoby bliskie, nadal nie widzą problemu w sobie. Mogą być przekonane, że wszyscy – łącznie z psychologiem, lekarzem czy psychoterapeutą, też są częścią spisku. Szczera rozmowa, motywacja do zmian i zbudowanie nici porozumienia jest więc bardzo trudne. Nie znaczy to jednak, że niemożliwe.
Psychoterapia może naprawdę pomóc takiej osobie zrozumieć, że cierpi z powodu zaburzeń osobowości, które wypaczają jej zdolność postrzegania rzeczywistości i wpływają na wszystkie sfery życia. Zrozumienie tego jest kluczowe do pracy nad zmianą sposobu myślenia i interpretowania faktów. To trudne zadanie, ale warto dążyć do osiągnięcia satysfakcjonującego, wolnego od nadmiernej podejrzliwości, życia.
Artykuł sponsorowany